Agro-morphological characterization of some wild wheat (Aegilops L. and Triticum L.) species

• Published in: Turkish journal of agriculture and forestry Vol. 30; no. 6; pp. 387 - 398
• Main Authors: PİLANALI, Necmi, POLAT, Turgay, KARAGÖZ, Alptekin
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: TÜBİTAK 2006
• Subjects: Aegilops; agronomic characteristics; Ankara; Bitki Morfolojisi ve Yapısı; characterization; cluster analysis; Field Crops; karakterizasyon; kümeleme analizi; morfoloji; morfolojik özellikler; morphological properties; morphology; Plant Morphology and Structure; tarımsal özellikler; Tarla Bitkileri; Triticum; variation; varyasyon
• ISSN: 1300-011X; 1303-6173

Yabani buğday (Aegilops L. ve Triticum L) populasyonları Türkiye'nin değişik bölgelerinden toplanarak, beş temel özelliği ve populasyonlar arası farklılıkları ortaya koymak amacıyla agro-morfolojik yönden karakterize edilmiştir. Buğdayın 112 yabani ve 12 kültür örneği bu çalışmanın materyalini oluşturmuştur. Yabani siyez (7. monococcum L subsp. monococcum) ve yabani gernik (7. turgidum L. subsp. dicoccon (Shrank) Thell.) örnekleri, Triticum türleri için kontrol olarak kullanılmıştır. Materyal içinde yer alan Ae. tauschii Coss. var. meyeri (Griseb. ex Ledeb.) türü Türkiye'nin florasında daha önce tanımlanmamış olup ilk kez bu çalışmayla agromorfolojik karakterizasyonu yapılmıştır. Tohum örnekleri 2002 yılı sonbaharında serada çimlendirildikten sonra, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü'nün Haymana'daki Araştırma ve Üretme Çiftliğine dikilmiştir. Populasyonlar bitki boyu, başaklanma gün sayısı, gelişme formu, bitki başına sap sayısı ve başak uzunlukları bakımından karakterize edilmiştir. Tüm ölçüm ve gözlemler, rastgele seçilen 5 bitki üzerinde yürütülmüştür. Her populasyon için ortalamalar ve varyasyon katsayıları hesaplanmıştır. En yüksek değişim katsayısı sap sayısında, en düşüğü ise gelişme formunda bulunmuştur. Kümeleme Analizi türlerin kendi özel gruplarında yer aldığını göstermiş, birbirine çok yakın alanlardan toplanan örnekler arasında bile farklılıklar olduğu saptanmıştır. Bu durumda ex-situ koruma programlarının mümkün olan en geniş varyasyonu yakalayabilmeleri için kısa mesafelerde örnekleme yapmalarının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır. Wild wheat (Aegilops L. and Triticum L.) populations were collected from different regions of Turkey and characterized for 5 basic traits, in order to study their agro-morphological characteristics and variation among populations. Material of the study consisted of 112 populations of wild wheat and 12 populations of cultivated wheat. Cultivated einkorn (7. monococcum L. subsp. monococcum) and cultivated emmer (7. turgidum L subsp. dicoccon (Shrank) Thell.) were used as checks for Triticum species. Among the Aegilops material studied, Ae. tauschii Coss. var. meyeri (Griseb. ex Ledeb.) has not been defined in the flora of Turkey before and is characterized agromorphologically for the first time in this study. Materials were transplanted to Haymana-Ankara Research Farm of the Central Research Institute for Field Crops after being germinated in a greenhouse in fall 2002. Populations were characterized for plant height, number of days to heading, growth habit, number of stems per plant and spike length. All observations and measurements were performed on the same randomly selected plants. Mean values and coefficient of variation were computed for all the populations. The highest variation was recorded for number of stems, while the lowest was for plant habit. Clusters based on a Euclidian similarity matrix ranked the species according to the sections they are located in. Considerable variation was observed, even between populations collected from nearby sites. It was concluded that existing ex-situ conservation programs should take into consideration that fact by sampling over short distances in order to capture as much of the variation as possible.