Constructies met krijgen en kry : een vergelijking vanuit (diachroon) constructiegrammaticaal perspectief / Constructions with krijgen and kry. A comparison from a (diachronic) constructionist perspective

• Published in: Tydskrif vir geesteswetenskappe Vol. 58; no. 2; pp. 237 - 257
• Main Author: Colleman, Timothy
• Format: Journal Article
• Language: Dutch
• Published: Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns 01.06.2018
• Subjects: Auxiliarisering; Auxiliarization; Constructiegrammatica; Construction grammar; Diachrone constructiegrammatica; Diachronic construction grammar; Dutch vs. Afrikaans; Grammaticalisering; Grammaticalization; Krijgen (“get”); Kry (“get”); Nederlands vs. Afrikaans; Receptieve werkwoorden; Resultatieve constructie; Resultative construction; Semi-passief; Semi-passive; Verbs of receiving
• ISSN: 0041-4751
• DOI: 10.17159/2224-7912/2018/v58n2a3

Zowel Nederlands krijgen als Afrikaans kry maken deel uit van verschillende constructies met een verbale aanvulling in de vorm van een voltooid deelwoord of infinitief, waarin krijgen/ kry gedeeltelijk geauxiliariseerd is. Dit artikel gaat vanuit een contrastief en (diachroon) constructiegrammaticaal perspectief in op de formele en semantische eigenschappen van die constructies. Aangetoond wordt dat de Afrikaanse resultatieve constructie met kry + voltooid deelwoord zich verder heeft ontwikkeld dan haar Nederlandse tegenhanger met krijgen + voltooid deelwoord. Daartegenover staat dat in het Nederlands een frequent gebruikt krijgenpassief is ontstaan dat in het Afrikaans niet echt van de grond is gekomen, en dat er in het hedendaagse Nederlands ook aanwijzingen zijn voor productief gebruik van een modale constructie met krijgen + te-infinitief. De data voor het onderzoek komen hoofdzakelijk uit het SoNaR-corpus en het Taalkommissiekorpus.Constructions with krijgen and kry. A comparison from a (diachronic) constructionist perspectiveVerbs of getting or receiving are a special sub-class of the verbs of transfer of possession in that, unlike more prototypical sub-classes such as verbs of giving and verbs of dispossession, they have a subject which is the tail rather than the head of the main action chain (cf. Newman 2005). Cross-linguistically, they constitute an interesting topic for linguistic analysis for several reasons, including “their susceptibility to semantic extension and also to grammaticalization” (Lenz & Rawoens 2012:1075).