Freedom of conscience and religion as the human right

• Published in: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia Vol. 19; no. 1; pp. 27 - 65
• Main Authors: Sobczak, Jacek, Golda-Sobczak, Maria
• Format: Journal Article
• Language: Polish
• Published: 01.12.2012
• Subjects: Basic rights; Constitutional law; Europe; European Court of Human Rights; European law; European Union; Freedom of religion; Human rights; Legal protection; Poland
• ISSN: 1428-9512
• DOI: 10.2478/v10226-012-0002-1

Freedom of conscience and religion is the important basis of democratic society and it is stated as such in many modern states' constitutions. The freedom of conscience and religion is protected by many various international legal acts including those in UN legal system and both systems of European law: UE law and the Council of Europe law. This freedom has been developed by long-term historical and philosophical processes. The freedom of conscience and religion has the status of right - it applies to all people regardless of their citizenship, place of living, sex, race, education and age (the last one is the problematic one, though). The analyzed freedom protects, firstly, social spheres of existence of all people. Secondly, it is to protect churches and confessional associations understood as communities of worshippers. The freedom of conscience and religion is not unlimited. Controversies occur in the discussions on possible limitations of this freedom. //ABSTRACT IN POLISH: Wolnosc sumienia i wyznania jest jedna z podstaw demokratycznego spoleczenstwa. Wyraza ja w róznej zreszta formie wiele wspólczesnie istniejacych konstytucji. Na strazy jej stoja takze liczne akty prawa miedzynarodowego zarówno w systemie ONZ, jak i w obu systemach prawa europejskiego: tak Rady Europy, jak Unii Europejskiej. Wolnosc sumienia i wyznania ksztaltowala sie stopniowo w toku dlugotrwalych procesów historycznych i filozoficznych. Wolnosc wyznania, albo jak chca inni wolnosc religii, sklada sie z trzech elementów, z trzech innych wolnosci: wolnosci mysli, wolnosci sumienia i wolnosci wyznania. Wolnosc sumienia i wyznania ma charakter prawa podmiotowego, czyli przysluguje kazdej osobie ludzkiej niezaleznie od jej obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu, plci, rasy, wyksztalcenia i wieku, aczkolwiek co do tego ostatniego w praktyce pojawiaja sie watpliwosci. Wolnosc sumienia i wyznania jest prawem osobistym wszystkich jednostek ludzkich. Wolnosc ta chroni po pierwsze spoleczne sfery egzystencji tych jednostek, po drugie funkcjonowanie kosciolów i zwiazków wyznaniowych, jako wspólnot ludzi wierzacych. Wolnosc sumienia i wyznania ma postac osobista (jest wolnoscia osobista) i jako taka ma charakter podmiotowy bezwzgledny, czyli jest skuteczna wobec wszystkich. Przedmiotowy katalog uprawnien jednostki wynikajacy z wolnosci sumienia i wyznania jest dosc obszerny i tresc jego nie budzi zastrzezen. Wolnosc sumienia i wyznania nie ma charakteru nieograniczonego. Koniecznosc wprowadzenia ograniczen tej wolnosci dyktowana jest róznym wzgledami. Rozbieznosci i kontrowersje wylaniaja sie przy tym w trakcie dyskusji o rozmiarach tych ograniczen. W efekcie wolnosc uzewnetrznienia religii moze byc ograniczona wylacznie na podstawie ustawy i to jedynie wówczas, gdy jest to konieczne dla ochrony bezpieczenstwa panstwa, porzadku publicznego, zdrowia, moralnosci oraz wolnosci i praw innych osób.