Erken Cumhuriyet Döneminde Türk Basınına Yönelik Önemli Bir Dava: Akşam Gazetesi Davası

MillÎ Mücadele'yi desteklemesinin yanı sıra Cumhuriyet modernleşmesinin de yanında bir tavır alması sebebiyle Türk basınında önemli bir yeri bulunan Akşam gazetesi, 1927 yılında, kamuoyunun da büyük bir ilgi gösterdiği üç davaya konu olmuştu. Bu davalar sırasıyla, genç bir kızın intiharına yöne...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Published inCumhuriyet tarihi arastirmalari Dergisi Vol. 17; no. 33; pp. 347 - 375
Main Author Tuna, Serkan
Format Journal Article
LanguageTurkish
Published Ankara Hacettepe University, Ataturk Institute for Modern Turkish History 01.04.2021
Subjects
Freedom of the press
Indictments
Kemal, Mustafa
Modernization
Turkey
Online AccessGet full text

Cover

More Information
Summary:MillÎ Mücadele'yi desteklemesinin yanı sıra Cumhuriyet modernleşmesinin de yanında bir tavır alması sebebiyle Türk basınında önemli bir yeri bulunan Akşam gazetesi, 1927 yılında, kamuoyunun da büyük bir ilgi gösterdiği üç davaya konu olmuştu. Bu davalar sırasıyla, genç bir kızın intiharına yönelik yazının müstehcen bulunması, yayımlanan bir karikatürün Türk kadınlığına hakaret olarak algılanması ve mahkemedeki savunma sırasında savcılık makamının itibarının zedelenmesi iddiaları üzerine açılmıştı. Davalar zaman içerisinde tek bir dava olarak birleştirilmiş ve bu süreçte gazetenin kurucuları Necmeddin Sadık, Ali Naci, Kâzım Şinasi ile sorumlu müdür Senih Muammer ve karikatürist Râtib Tahir Beyler yargılanmışlardı. Savcılık iddianamesinde, gericilik de dâhil olmak üzere sanıklar aleyhine sert ifadeler kullanılmış ve dava sırasında Râtib Tahir Bey dışındaki gazeteciler tutuklanmıştı. İddialara karşılık basın özgürlüğü temasını da içeren kapsamlı bir savunma yapılmasına karşın, sanıklar intihar olayından beraat etmekle birlikte karikatür ve savcılığa hakaret konularından suçlu bulunarak para ve hapis cezalarına çarptırılmışlardı. Gazeteciler kararın ardından kefaletle serbest bırakılırken mahkemenin kararı kısa bir süre sonra bozulmuş ve yeniden görülen dava sonucunda sanıkların cezaları tecil edilmişti. Bu çalışmada, Akşam gazetesi davası tarihsel araştırma yöntemi çerçevesinde incelenmiştir. Bu bağlamda davanın seyri kamuoyundaki yansımalarıyla birlikte değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında, dönemin basını karşılaştırmalı bir şekilde irdelenmiş ve gerekli ikinci el kaynaklara başvurulmuştur.
ISSN:1305-1458
2147-1592