Bir Sanatçının Otoportresi: Özel Mektuplarından Hareketle Şair, Çevirmen ve Ressam Olarak İlhan Berk

• Published in: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi no. 40; pp. 44 - 59
• Main Authors: Sevinç, Canan, Polat, Ferman
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Adana Selcuk University 01.01.2018
• Subjects: Berk, Ilhan (1916-2008); Compositional styles; Language change; Letters; Literary criticism; Literature; Meaning; Poetry; Poets; Prose; Sexuality; Turkish literature; Writing; Turkey; Ankara Turkey
• ISSN: 1302-1796; 1304-8899

Şair ve ressam Ilhan Berk'in, editörleri Memet Fuat ve Enis BatuP a yazdığı özel mektupların içeriğini yine sanat oluşturmaktadır. Mektuplar incelendiğinde, Berk'in hayatını, sanata ve dünyaya bakışını gözler önüne serdiği görülmektedir. Dolayısıyla bu eserler, edebiyat tarihi için de önemli belgelerdir. Buna göre Berk, dünyayı bir yazı konusu olarak görmüş ve tüm dünyayı yazarak bitirmek arzusu taşımıştır. Yazmaktan, kendini anlatmayı anlayan Berk'in şiirlerine aşk, kadın, cinsellik, tarih gibi temalar hâkim olsa da o, hiçbir konuda ya da biçimde derinleşmemiştir. Bu yüzden de onun için her şiir, her kitap yeni bir başlangıçtır. "Deneyci"liğini en önemli özelliklerinden biri olarak gören sanatçının şiirleri, sürekli bir değişim içindedir. Şiirinin değişmeyen yönü ise dil ve anlam özelliğidir. Dili, modern şiirin en önemli sorunu olarak gören sanatçı, şiir dilinin kolayca tüketilmesine karşıdır. Şiirlerinin anlamca kapalılığı, zaman zaman anlamsızlıkla karıştırılan sanatçı, iyi şiirin çok anlamlı olması gerektiğini ve ancak bu şekilde kalıcı olabileceğini düşünmektedir. Nitekim kalıcılığın ve iyi şiirin peşinde koşan Ilhan Berk, Türk edebiyatının şiir geleneklerini bilen ve bunlardan yararlanan bir sanatçı olmuştur. Aynı zamanda Batı şiirini ve teorik eserlerini orijinallerinden okuma ve tanıma fırsatı bulmuş, bu zengin kültürel donanımı şiirleriyle buluşturabilmiş nadir sanatçılardan biridir. Her zaman önce şair kimliğiyle bilinmek isteyen sanatçı; bu yönünü, düzyazılarına, resimlerine ve tüm yaşamına bulaştırmış, âdeta şiir için nefes alıp vermiştir. Yazmadan yaşamayı bilmeyen Ilhan Berk, böylece Türk edebiyatının da en üretken kalemlerinden biri olmuştur. Bu çalışmada da Ilhan Berk'in, Memet Fuat ile Enis BatuP a yazdığı mektuplar özelinde, şair, çevirmen ve ressam yönlerine dair bütünlüklü bir portresi ortaya konulmuştur.