Tarih içinde Yunanistan’da Türk dili: Hun-Avar-Bulgar dönemi

• Published in: Türk dili ve edebiyatı dergisi Vol. 2018; no. 58; pp. 429 - 448
• Main Author: Yükselen Peler,Gökçe
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: İstanbul Üniversitesi Yayınları 01.02.2018
• Subjects: Edebiyat; Türk Dili; İstanbul; Türkiye; Yönetim Dili; Cemiyet Dili; Greece; Bulgar Türkçesi; Ordu Dili; Language of Administration; Yunanistan; Community Language; Army Language; Bulghar Turkic
• ISSN: 1015-2091; 2602-2648
• DOI: 10.26650/TUDED2018-0004

Günümüzde Oğuz Türkçesi değişkelerinin konuşulduğu Yunanistan’da geçmişte Türkçenin farklı lehçe gruplarına ait değişkelerin konuşulduğu bilinmektedir. Bugünkü manzaranın ortaya çıkması büyük oranda Osmanlı dönemi ile ilgilidir. Ancak Osmanlı dönemi öncesinde Hunlar, Avarlar, Ogurlar, Bulgarlar, Peçenekler, Kumanlar, Uzlar gibi Türk halkları Yunanistan’a gelip yerleşmişlerdir. Bu halklardan Hunlar, Avarlar, Ogurlar ve Bulgarlar, geriye kalan Türk halklarından farklı olarak Bulgar Türkçesi konuşmakta idi ve çeşitli dönemlerde Yunanistan’ı istila edip oraya yerleşmişlerdir. Bu halkların Yunanistan’a geliş tarzlarına göre dillerinin toplumluk etkileri de çeşitlilik göstermiştir. Bu dönemde Türkçe Yunanistan’da kimi zaman bir göçmen veya yerleşimci dili olurken kimi zaman ordu dili olmuştur. Kimi zaman sadece cemiyet dili olarak kalırken kimi zaman da yönetim dili hâline gelmiş, hatta Latince ve Yunanca gibi köklü dillere rağmen uluslararası iletişim ve diplomasi dili hâline gelmiştir. Elbette toplumluk etkinliği konuşurlarının toplum içerisindeki etkinliği ile doğrudan ilişkili idi. Bundan dolayı Türkçe; Hun, Avar, Ogur ve Bulgar dönemlerinde Yunanistan’da birbirinden çok farklı ama kimi zaman da birbiri ile ilişkili bir şekilde toplumluk yer edinmiştir. Bu çalışmanın amacı, elde var olan kısıtlı tarihî kayıtlardan hareketle Bulgar Türkçesi konuşan bu dört kavmin Yunanistan’ı istilaları esnasında ülkede Türkçenin edindiği toplumluk etki ve etkinliğini tespit etmektir.