Mesleklerinin ilk yılında otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler ile çalışan özel eğitim öğretmenlerine yönelik bir mentorluk programı

• Published in: International journal of human sciences Vol. 14; no. 1; pp. 528 - 559
• Main Authors: Güleç Aslan,Yeşim, Sola Özgüç,Canan
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: J-Human Sciences 01.01.2017
• Subjects: Arkeoloji; Felsefe & Psikoloji & Sosyoloji; Mimarlık ve Tasarım; Siyasal Bilimler; Turizm; Sakarya; Türkiye; Autism spectrum disorders; Otizm spektrum bozukluğu; öğretmen geliştirme; vaka çalışması; enhancing teacher; nitel araştırma; mentorluk; mentoring; qualitative research; case study
• ISSN: 2458-9489; 1303-5134
• DOI: 10.14687/jhs.v14i1.4323

Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan öğrencilerle çalışan zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin mesleki olarak niteliklerinin artması, sundukları özel eğitim hizmetini olumlu yönde etkilemektedir. Mesleki yeterliklere sahip öğretmenler, öğrencilerinin beceri alanlarında ilerlemeleri ve topluma katılımları bağlamında önemli bir role sahiptirler. Ayrıca, bu alanda çalışan öğretmenlerin mesleki niteliklerinin artması; mesleki sorunlarla daha kolay baş etmelerini sağlamaktadır. OSB olan öğrencilerle çalışan zihin engelliler sınıf öğretmenlerine sunulan destek hizmet programları öğretmenlerin niteliklerinin artmasına katkıda bulunmaktadır. Özellikle, pek çok sorunların yaşandığı zor bir dönem olan mesleğin ilk yılında destek hizmet programları kapsamında, mentorluk, bilgi sunumu gibi unsurları olan işe uyum programlarıyla, OSB alanında çalışan zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişimleri sağlanmakta ve sorunları çözülerek ilk yılları daha olumlu geçmektedir. Bu araştırmada, mesleğinin ilk yılında OSB olan öğrencilerle çalışmaya başlayan zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin sorunları ve sorunlarının çözümüne yönelik önerileri temelinde oluşturulan bir çevrimiçi mentorluk programının planlama ve yürütülme sürecinin incelenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden durum (vaka) çalışmasıyla yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcıları, 2012 yılında bir devlet üniversitesinin Zihin Engelliler Öğretmenliği (Z.E.Ö.) Programından mezun olup, OSB olan öğrencilerin öğrenim gördüğü okullarda çalışmaya başlayan beş öğretmendir. Araştırmanın verileri görüşmeler, süreç ürünleri, mecazlar ve araştırmacı günlüğü ile toplanmıştır. Veriler, tümevarım analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Bulgular, mesleğinin ilk yılında OSB’li çocuklarla çalışan zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin OSB olan öğrencilere yönelik öğretim ve davranış değiştirme yöntemlerini kullanma ve okul sistemine ilişkin çeşitli konuları anlama bağlamında sorunlar yaşadıklarını göstermiştir. Araştırma bulguları, katılımcı öğretmenlerin sorunlarının çözümündeki önerileri doğrultusunda, mentorluğu içeren işe uyum programlarına ihtiyaçları olduğunu göstermektedir. Son olarak araştırmada, katılımcı öğretmenlerin ihtiyaçları ve önerileri doğrultusunda, araştırmacılar tarafından planlanıp, yürütülmeye başlanan bir çevrimiçi mentorluk programına ilişkin bilgiler sunulmuştur. Bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.