Ankara İlinde Yapılan Aktif Sürveyans Uygulamasının Tüberküloz Hastalarının Kayıt ve Takibine Katkısının Değerlendirilmesi

• Published in: Ankara medical journal Vol. 19; no. 1; pp. 71 - 82
• Main Authors: Asiye Çiğdem Şimşek, Suha Özkan
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: Ankara Yildirim Beyazit University 01.03.2019
• Subjects: active surveillance; aktif sürveyans; bildirim; kayıtlılık; notification; registration; tuberculosis; tüberküloz
• ISSN: 2148-4570
• DOI: 10.17098/amj.542289

Giriş: Tüberküloz (TB), dünyada yaklaşık her yıl 10 milyon kişide görülmektedir ve enfeksiyondan kaynaklanan ölümlerin başında yer almaktadır. Dünya genelinde 2017 yılı için, tahmin edilen vaka sayısı ile resmi rakamları oluşturan raporlanmış vakalar arasındaki 3,6 milyon hasta farkının yetersiz tanı ve eksik bildirimlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Türkiye’de ulusal TB programının temelini, hastaların erken bulunması ve etkili olarak tedavilerinin sağlanması oluşturmaktadır. Ülkemizde yasal olarak bildirimi zorunlu bir hastalık olan TB hastalığı bildirimleri halen yeterli düzeyde olmamaktadır. Özellikle akciğer dışı TB vakalarının bildirimi bazen ihmal edilmektedir. Materyal ve Metot: Ankara ilinde İl TB Kurulu kararıyla 2003 yılında TB hasta bildirimlerinde aktif sürveyans çalışması başlatılmıştır. Bu kapsamda her birimin görev tanımları yapılarak hastanelerde aktif sürveyans sorumlu ve görevlileri belirlenmiş olup ayrıca çalışmaları yerinde incelemek için VSD hekim ve hemşirelerinden oluşan ekipler görevlendirilmiştir. Bulgular: Hastanelerin poliklinik, klinik, eczane, laboratuar, bilgi-işlem gibi birimleri, aktif sürveyans görevlileri tarafından ziyaret edilerek TB tanısı veya tedavisiyle ilgili kaydı bulunan hastalar bulunmakta ve bildirimi yapılmaktadır. Ankara’daki bütün yataklı tedavi kurumlarını kapsayan bu uygulamanın başlamasıyla ilk yıl bildirimlerde %100’den fazla artış sağlanmış ve bu sayı yıllar boyunca devam etmiştir. En fazla bildirim göğüs hastalıkları hastanesi tarafından yapılmakta, ardından tıp fakülteleri ve kamu hastaneleri gelmektedir. Özel hastanelerde TB ile ilgili tanı ve tedavi işlemlerinin oldukça düşük sayıda olduğu görülmüştür. Sonuç: Ankara’daki TB bildirimlerinde aktif sürveyans uygulaması diğer illere de örnek olmuş ve Sağlık Bakanlığı tarafından 2014 yılında yayınlanan bir genelgeyle tüm ülkede aktif sürveyans uygulamasına geçilmiştir. Bu sayede hastanelerde tanısı konan ve tedavisi başlanan TB hastalarının tedavilerine devam ederek tamamlamaları, temaslılarının muayene edilebilmeleri ve ülkemizde kayıt dışı hastanın mümkün olabildiği kadar azaltılarak gerçeğe en yakın şekilde raporlanabilmesi mümkün olacaktır.