Vartabed Anton’un Vaazlarında Oğuz Türkçesinin İzleri Üzerine

• Published in: International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies
• Main Authors: Peler, Gökçe Yükselen, Çağlar, Hilal
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 08.07.2024
• ISSN: 2687-3095
• DOI: 10.59305/ijvuts.1485707

Bu çalışmada, Gregoryan Kıpçaklara ait eserler arasında önemli bir yere sahip olan Vartabed Anton’un Vaazlarında Oğuz Türkçesine ait olduğu düşünülen hususiyet incelenmeye çalışılmıştır. Toplamda dört ciltten oluşan bu vaazların ilk cildi içerisindeki ilk on beş vaaz neticesinde söz konusu makale çalışması oluşturulmuştur. A. Garkavets’in belirttiği üzere XVII. yüzyıla ait olan bu eser, Vartabed Anton tarafından Lehçeden Türkçeye tercüme etmiştir. Aslında çeviri bir eser olması sebebiyle cümle yapısı oldukça karmaşıktır. Yine de Kıpçak Türkçesine ait fonetik ve morfolojik özellikler ile Türkçe söz varlığı oldukça belirgin bir şekilde öne çıkmaktadır. Oğuzlar ve Kıpçaklar birçok yönden birbirini etkilemiştir denilebilir. Kaşgarlı Mahmut’un eseri Dîvanû Lugâti’t Türk’te de belirttiği üzere Kıpçaklar, Oğuzlarla çok eski dönemlerden itibaren özellikle dil yönünden de etkileşimde bulunmuşlardır. Bu eserde de Oğuz Türkçesine ait birtakım özellikler belirlenmeye çalışılmıştır. Söz konusu metinde bazı durumlarda Oğuz Türkçesine ait olduğu düşünülen unsurlar ile birlikte Kıpçak Türkçesine ait özellikler yer yer ikili olarak da kullanıldığı gözlemlenmiştir. Söz konusu çalışmada Kıpçak Türkçesine ait bu yazılı eserde Oğuz Türkçesine ait olduğu düşünülen birtakım kullanımlar açıklanmaya çalışılmıştır.