МЕДИКО – СОЦИАЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ПРИВЕРЖЕННОСТИ К ЛЕЧЕНИЮ БОЛЬНЫХ С ХРОНИЧЕСКИМ ПАНКРЕАТИТОМ MEDICAL AND SOCIAL FEATURES OF ADHERENCE TO TREATMENT OF PATIENTS WITH CHRONIC PANCREATITIS

• Published in: Наука и здравоохранение no. 2(27); pp. 21 - 30
• Main Authors: Ахметов, А.Ж., Булегенов, Т.А., Аймагамбетов, М.Ж., Омаров, Н.Б., Байбусинова, А.Ж., Tanysheva, G.А., Масалов, А.Е., Абдрахманов, С.Т., Әуенов, М.Ә.
• Format: Journal Article
• Language: Russian
• Published: 30.04.2025
• ISSN: 2410-4280
• DOI: 10.34689/SH.2024.27.2.003

Введение. Приверженность к лечению больных играет важную роль в достижении эффективных результатов лечения при хроническом панкреатите. Низкая приверженность к лечению пациентов, значительно снижает эффективность проведенной терапии, что приводит росту данной патологии и смертности. Цель. Изучить особенности приверженности к лечению больных с хроническим панкреатитом в зависимости от их медико – социальной характеристики. Материалы и методы: Дизайн исследования – одномоментное поперечное исследование. Проведено социологическое исследование приверженности к лечению 159 больных с хроническим панкреатитом в период с 2022 по 2023 годы. Исследование проведено на базе Университетского госпиталя НАО «Медицинский университет Семей». Для определения медико – социальной характеристики использованы разработанная анкета для пациентов с панкреатитом, шкала депрессии Бека [11], тест опросник Спилберга [6]. Для изучения приверженности к лечению больных применен стандартизированный опросник «Уровень комплаентности». Статистический анализ проводился с использованием программы SPSS версии 20.0, результаты считались статистически значимыми при p<0,05. Результаты. Больные с хроническим панкреатитом больше всего показали средний уровень общей (40,9%), средне – выраженную социальную (52,2%), невыраженную эмоциональную (43,4%), средне – выраженную поведенческую (52,2%) комплаентность. Низкая общая комплаентность установлено у 32,7% больных. Низкая приверженность к лечению больше характерно мужчинам (51,9%), рабочим (43,2%) и безработным (34,8%), курящим (50,0%), употребляющим алкоголь (70,2%), пациентам, пролеченным амбулаторно 3 и более раза в год (50,0%), не наблюдавшимся у врачей (35,0%). Высокую приверженность к лечению преимущественно показали пациенты старше 60 лет (50,0%), пенсионеры (46,8%), лица, длительностью заболевания 8-10 лет (62,5%). Выводы. Больным с хроническим панкреатитом характерны средний уровень общей, средне–выраженной социальной, невыраженной эмоциональной, средне–выраженной поведенческой комплаентности. Низкую приверженность к лечению показал каждый третьи больной. Принадлежность к мужскому полу, вредные привычки (курение, употребление алкоголя), статус рабочего, безработица, частое амбулаторное лечение (из-за частых обострений заболевания), отсутствие наблюдения у врачей способствуют низкой приверженности к лечению. Introduction. Adherence to treatment of patients plays an important role in achieving effective treatment results in chronic pancreatitis. Low adherence to treatment of patients significantly reduces the effectiveness of the therapy, which leads to an increase in this pathology and mortality. Purpose of the study. To study the characteristics of adherence to treatment of patients with chronic pancreatitis depending on their medical and social characteristics. Materials and methods: The design of the study is a one–step cross-sectional study. A sociological study of treatment adherence in 159 patients with chronic pancreatitis was conducted in the period from 2022 to 2023. The study was conducted on the basis of the University Hospital of the NAO "Semey Medical University". To determine the medical and social characteristics, the developed questionnaire for patients with pancreatitis, the Beck depression scale [11], and the Spielberg questionnaire test [6] were used. A standardized Compliance Level questionnaire was used to study patients' adherence to treatment The statistical analysis was performed using the SPSS version 20.0 program, the results were considered statistically significant at p<0.05. Results. Patients with chronic pancreatitis showed the highest level of average general (40.9%), moderate social (52.2%), unexpressed emotional (43.4%), moderate behavioral (52.2%) compliance. Low overall compliance was found in 32.7% of patients. Low adherence to treatment is more typical for men (51.9%), workers (43.2%) and the unemployed (34.8%), smokers (50.0%), alcohol drinkers (70.2%), patients treated on an outpatient basis 3 or more times a year (50.0%), who have not been seen by doctors (35.0%). Patients over 60 years of age (50.0%), pensioners (46.8%), and people with a disease duration of 8-10 years (62.5%) showed high adherence to treatment. Conclusions. Patients with chronic pancreatitis are characterized by an average level of general, moderate social, unexpressed emotional, moderate behavioral compliance. One in three patients showed low adherence to treatment. Being male, bad habits (smoking, alcohol consumption), working status, unemployment, frequent outpatient treatment (due to frequent exacerbations of the disease), and lack of medical supervision contribute to low adherence to treatment. Кіріспе. Созылмалы панкреатитті емдеуде тиімді нәтижелерге қол жеткізуде пациенттің емдеуге бейімділігі маңызды рөл атқарады. Пациенттердің емдеуге бейімділігінің төмен болуы жүргізілген терапияның тиімділігін айтарлықтай төмендетіп, аурудың және өлім көрсеткішінің өсуіне әкеледі. Зерттеу мақсаты. Созылмалы панкреатитпен ауыратын науқастардың емдеуге бейімділігі ерекшеліктерін олардың медициналық-әлеуметтік сипаттамаларына байланысты зерттеу. Зерттеу материалы және әдістері. Зерттеу дизайны - бір сәттік көлденең зерттеу. 2022-2023 жылдар аралығында созылмалы панкреатитпен ауыратын 159 науқастардың емдеуге бейімділігіне байланысты социологиялық зерттеу жүргізілді. Зерттеу "Семей медицина университеті" КеАҚ университеттік госпиталінің базасында жүргізілді. Медициналық - әлеуметтік аспектілерді анықтау үшін панкреатитпенауыратын науқастарға арналған сауалнама, Бек бойынша депрессия шкаласы [11], Спилбергтесті қолданылды [6]. Науқастарды емдеуге бейімділікті зерттеу үшін "Комплаенттілік деңгейі" стандартталған сауалнамасы қолданылды Статистикалық талдау SPSS 20.0 нұсқасын қолдана жүргізілді, нәтижелер р < 0.05 кезінде статистикалық маңызды болып саналды. Нәтижелері. Созылмалы панкреатитпен ауыратын науқастар жалпы орташа деңгейлі (40,9%), орташа әлеуметтік (52,2%), айқын емес эмоционалды (43,4%), орташа айқын мінез – құлықтық (52,2%) комплаенттілік көрсетті. Науқастардың 32,7% - ның жалпы комплаенттілігі төмен. Емдеуге бейімділіктің төмен деңгейі еркектерге (51,9%), жұмысшыларға (43,2%) және жұмыссыздарға (34,8%), темекі шегетіндерге (50,0%), алкогольдіішетіндерге (70,2%), амбулаторлы жылына 3 және одан да көп рет емделгендерге (50,0%), дәрігерлер бақылауында болмағандарға (35,0%) тән. Емдеуге бейімділіктің жоғары деңгейін негізінен 60 жастан асқан пациенттер (50,0%), зейнеткерлер (46,8%), 8-10 жыл (62,5%) ауыратын науқастар көрсетті. Қорытынды: Созылмалы панкреатитпен ауыратын науқастарға жалпы орташа деңгейлі, орташа әлеуметтік, айқын емес эмоционалды, орташа айқын мінез-құлық комплаенттілік тән. Әрбір үшінші науқас емдеуге бейімділіктің төмен деңгейін көрсетті. Еркектерге тиесілі болу, кері қылықтар (темекі шегу, алкогольдіішу), жұмысшы мәртебесі, жұмыссыздық, жиі амбулаториялық емделу (аурудың жиі өршуіне байланысты), дәрігер бақылауында болмау емдеуге бейімділіктің төмендеуіне ықпал етеді.