СИМПАТИКАЛЫҚ ГИПЕРАКТИВАЦИЯ КЕЗІНДЕ β-АДРЕНОБЛОКАТОР МЕТОПРОЛОЛДЫҢ, АМФ ЖӘНЕ АДЕНОЗИННІҢ МЕТАБОЛИТИКАЛЫҚ ӘСЕРЛЕРІ METABOLIC EFFECTS OF β-BLOCKERS METOPROLOL, AMP AND ADENOSINE IN SYMPATHETIC HYPERACTIVATION

• Published in: Наука и здравоохранение no. 3(26); pp. 63 - 72
• Main Authors: Б.С., Советов, Р.Р., Олжаева, Н.С., Смаилов, Ы.О., Кайрханова, Д.Д., Муртазина, К.Т., Сыдыкова, Р.Т., Динжуманова, А.Ж., Абылгазинова
• Format: Journal Article
• Language: Russian
• Published: 30.06.2024
• ISSN: 2410-4280
• DOI: 10.34689/SH.2024.26.3.007

Өзектілігі: Қазіргі уақытта кардиологияда жүрек-қан тамырлары ауруларын емдеудің адекватты әдістерін жасау үшін симпатикалық гиперактивация кезінде байқалатын бейімделу процестерінің бұзылу механизмдерін анықтау өте маңызды. Көптеген зерттеулер көрсеткендей, миокардтың ишемиясы жүректе адреналиннің мөлшері жоғарылауымен қатар жүреді. Миокард ишемиясының аумағында оның концентрациясы фондық мәліметтермен салыстырғанда 1,5 -2 есе, ал жүректен алыс аумақтарда – 1,4-1,6 есе артық болады. Сонымен қатар бүйрек үсті бездерінде адреналиннің мөлшерінің күрт төмендеуі байқалады. Бұл жүрек бұлшық етіндегі адреналиннің бүйрек үсті безілік табиғаты бар екенін дәлелдейді [2]. Зерттеу мақсаты: Пуринды нуклеотидтер метаболиттерінің (АМФ және аденозин) және селективті β1-адреноблокатор метопрололдың симпатикалық гиперактивация кезіндегі әсерін зерттеу. Материалдары мен әдістері. Зерттеулер дене салмағы 225 (95% СА:203-238) грамм болатын, 3-3,5 айлық, аталық 160 ақ егеуқұйрықтарға жүргізілді. Жануарлар 3 серияларға бөлінді. Негізгі зерттеу әдістері: Глутатионредуктаза (ГР) және глутатионпероксидазаның (ГПО) белсенділігі С.Н. Власова және авторлар әдісі бойынша анықталды. Биохимиялық зерттеу әдістері қолданылды. Ақуыздың сандық мөлшері Lowry әдісі бойынша анықталды. Фосфор қышқылының мөлшері калибровкалы сызық бойынша есептелді. Аденозинмонофосфатдезаминазаның (АМФ-дезаминаза) және аденозиндезаминазаның белсенділігін С.О. Тапбергенов әдісімен анықталды. МДА мөлшерін анықтау Uchiyama M., Mihara M. әдісі бойынша, диенді коньюгаттарды анықтау В.Б. Гаврилов және авторлар әдісі бойынша жүргізілді. Зерттеу нәтижелері. Адреналин тәрізді, метопролол, лейкоциттердің, лимфоциттердің жалпы санының арттырады, Т-супрессорлар, НСТ санын төмендетеді. Қан сары суында гиперадреналинемия AMPD, AD, 5’H және ГПО белсендірілуін тудырады, ДК деңгейін жоғарылатады. Қан сары суында AD белсенділігінің біршама жоғарылауы салдарынан «В» коэффициенті (AD/АМPD белсенділігінің қатынасы) артады. Осыған дейін анықталғандай, «В» коэффициентінің жоғарылауы симпатикалық гиперактивация кезінде иммунитеттің Т- и В-бөліктерінің функционалды өзара байланысының күшеюін дәлелдейді. Адреналин тәрізді, кардиоселективті b1-блокатор метопролол, қан сары суында AMPD, AD және 5’H ферменттерінің белсендірілуін тудырады, В коэффициенті және ДК деңгейін жоғарылатады, бірақ адранелиннен ерекшелігі, метопролол ГПО және каталаза белсенділігін төмендетеді және МДА деңгейін азайтады. Қорытынды. Алынған мәліметтерді сараптау симпатикалық гиперактивация кезінде, жүректе β1-адреноблокаданың да, көрсетілген дозада жануарларға АМР пен аденозинді енгізудің де пероксидация процесін азайтатынын және соған адекватты түрде антиоксидантты қорғау ферменттерінің белсенділігін төмендететіні туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Currently, in cardiology, in order to develop adequate methods of treatment of cardiovascular diseases, it is very important to establish the mechanisms of violation of adaptive processes observed in sympathetic hyperactivation. As many studies show, myocardial ischemia is accompanied by a significant increase in the content of adrenaline in the heart. In the area of myocardial ischemia, its concentration increases by more than 1.5-2 times compared with background data; in remote areas of the heart – by 1.4-1.6 times. At the same time, there is a progressive decrease in the content of adrenaline in the adrenal glands. This indicates mainly the adrenal origin of adrenaline in the muscles of the heart [2]. Purpose of the study: To study the effect of purine nucleotide metabolites (AMP and adenosine) and the selective β1-adrenergic blocker metoprolol on sympathetic hyperactivation. Materials and methods. The study was conducted on 160 male albino rats, aged 3–3.5 months, weighing 225 (95% SA: 203–238) grams. The experiment was divided into 3 series. Main research methods: The activity of glutathione reductase (GR) and glutathione peroxidase (GPO) was determined according to the method of S.N. Vlasova and co-authors. Biochemical research methods were used. The amount of protein was determined by the Lowry method. The amount of phosphoric acid was calculated from the calibration graph. The activity of adenosine monophosphate deaminase (AMP deaminase) and adenosine deaminase was determined according to the method of S.O. Tapbergenova. The determination of the amount of MDA was carried out according to the method of Uchiyama M., Mihara M., diene conjugates according to the method of V.B. Gavrilov and co-authors. The results of the study. Like adrenaline, metoprolol increases the total number of white blood cells, lymphocytes, reduces the number of T-suppressors, HCT. In serum, hyperadrenalinemia causes activation of AMPD, AD, 5'H and GPO, increases the level of PC. Due to a slight increase in blood pressure activity in the blood serum, the ratio "B" (ratio of blood pressure / AMPD activity) increases. As previously established, an increase in the "B" coefficient indicates an increase in the functional interaction of T- and B-links of immunity in sympathetic hyperactivation. Metoprolol, an adrenaline-like cardioselective β1 blocker, causes activation of the enzymes AMPD, BP and 5H in the blood serum, increases the level of factor B and PK, but unlike adrenaline, metoprolol reduces the activity of GPO and catalase and reduces the level of MDA. Conclusion. Analysis of the data obtained allows us to conclude that during sympathetic hyperactivation, both β1-adrenergic blockade in the heart and the administration of AMP and adenosine to animals at the indicated dose reduce the process of peroxidation and adequately reduce the activity of antioxidant defense enzymes. В настоящее время в кардиологии для разработки адекватных методов лечения сердечно-сосудистых заболеваниях весьма актуальным является установление механизмов нарушения адаптационных процессов наблюдаемых при симпатической гиперактивации. Как показывают многие исследования, ишемия миокарда сопровождается значительным увеличением содержания адреналина в сердце. В зоне ишемии миокарда его концентрация повышается более чем в 1,5-2 раза по сравнению с фоновыми данными; в отдаленных от нее участках сердца – в 1,4-1,6 раза. Одновременно с этим наблюдается прогрессирующее снижение содержания адреналина в надпочечниках. Это свидетельствует в основном о надпочечниковом происхождении адреналина в мышцах сердца [2]. Цель исследования: Изучение влияния метаболитов пуриновых нуклеотидов (АМФ и аденозин) и селективного β1-адреноблокатора метопролола при симпатической гиперактивации. Материалы и методы. Исследование было проведено на 160 белых крысах-самцах в возрасте 3–3,5 месяцев с массой тела 225 (95% СА: 203–238) граммов. Эксперимент были разделены на 3 серии. Основные методы исследования: Активность глутатионредуктазы (ГР) и глутатионпероксидазы (ГПО) определяли по методу С.Н. Власовой и соавторов. Использовались биохимические методы исследования. Количество белка определяли методом Lowry. Количество фосфорной кислоты рассчитывали по калибровочному графику. Активность аденозинмонофосфатдезаминазы (АМФ-дезаминаза) и аденозиндезаминазы определяли по методу С.О. Тапбергенова. Определение количества МДА проводили по методу Uchiyama M., Mihara M., диеновых коньюгатов по методу В.Б. Гаврилова и соавторов. Результаты исследования. Подобно адреналину, метопролол увеличивает общее количество лейкоцитов, лимфоцитов, уменьшает количество Т-супрессоров, НСТ. В сыворотке гиперадреналинемия вызывает активацию AMPD, AD, 5’H и ГПО, повышает уровень ПК. За счет незначительного повышения активности АД в сыворотке крови увеличивается соотношение «В» (соотношение активности АД/АМФД). Как установлено ранее, увеличение коэффициента «В» свидетельствует об усилении функционального взаимодействия Т- и В-звеньев иммунитета при симпатической гиперактивации. Метопролол, адреналиноподобный кардиоселективный β1--блокатор, вызывает активацию ферментов AMPD, АД и 5'Н в сыворотке крови, повышает уровень фактора В и ПК, но в отличие от адреналина метопролол снижает активность ГПО и каталазы и снижает уровень МДА. Заключение. Анализ полученных данных позволяет сделать вывод, что при симпатической гиперактивации как β1-адреноблокада в сердце, так и введение животным АМР и аденозина в указанной дозе уменьшают процесс перекисного окисления и адекватно снижают активность ферментов антиоксидантной защиты.