ПРОГРАММА ВЫЯВЛЕНИЯ ДИСЛИПИДЕМИИ И ВЕРИФИКАЦИИ МЕТАБОЛИЧЕСКОГО СИНДРОМА У БОЛЬНЫХ АРТЕРИАЛЬНОЙ ГИПЕРТЕНЗИЕЙ КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОСТИ С ПОМОЩЬЮ АПОЛИПОПРОТЕИНОВ В И А1 PROGRAM FOR DETECTING DYSLIPIDEMIA AND VERIFICATION OF METABOLIC SYNDROME IN KAZAKH PATIENTS WITH ARTERIAL HYPERTENSION USING APOLIPOPROTEINS B AND A1

• Published in: Наука и здравоохранение no. 5(23); pp. 78 - 84
• Main Authors: Д.К., Кожахметова, А.У., Нуртазина, Д.Х., Даутов, М.С., Казымов, С.М., Адильгожина, Д.Н., Сайдуалиев
• Format: Journal Article
• Language: Russian
• Published: 31.10.2021
• ISSN: 2410-4280
• DOI: 10.34689/SH.2021.23.5.009

Введение. Исследование посвящено вопросам совершенствования диагностики МС у больных АГ путем включения в алгоритм верификации МС отношения апоВ/апоА1. Актуальность темы обусловлена широкой распространенностью МС и АГ. Совершенствование действующего алгоритма диагностики МС (IDF, 2005) у лиц казахской национальности с АГ позволит улучшить лечебно-профилактические мероприятия. Цель - разработать программу выявления характера дислипидемии и верификации МС с помощью апоВ и апоА1 у больных АГ казахской национальности. Материалы и методы. Исследование поперечное, одобрено Этическим комитетом ГМУ г. Семей (2015). Отбор двухуровневый: 1-й этап – отбор ЦПМСП, 2-ой - отбор участников по критериям включения. Исследование общего холестерина, ЛПНП, ЛПВП, ТГ, апоВ и апоА1, глюкозы - лаборатория «Олимп» (ISO 15189:2012). Статистический анализ - Stata: Release 15. Категориальные переменные рассчитывались как доли (%) и количественные непрерывные переменные – как средние величины. Критерий Х2 или точный критерий Фишера использованы для анализа качественных переменных. Сравнение средних величин компонентов МС между квартилями лабораторных параметров - однофакторный дисперсионный анализ. Тренд переменных компонентов МС по квартилям лабораторных показателей рассчитан с помощью Х2 линейного тренда. Для определения связи между показателями липидного профиля и MС была моделирована множественная логистическая регрессия с OШ с 95% ДИ. Значимость ковариат оценена с помощью теста отношения правдоподобия. Результаты. МС выявлен у 54,5% участников, из них 62,8% - женщины; распространенность МС и гендерное распределение схожи с данными общей популяции. Независимо от пола наиболее часто выявлялись АО и гипергликемия. Между мужчинами и женщинами статистически значимые различия по уровню: ЛПВП (р=0,0001), апоА1 (р=0,0001), апоВ (р=0,0001), апоВ/апоА1 (р=0,0001). Установлено, что отношение апoB/апoA1=0,66 (чувствительность 70,1%, специфичность 57,8%) является точкой отсечения (cut off point) для верификации МС у казахов с АГ после учета потенциальных вмешивающихся факторов. Выводы: 1. 54,5% участников имели МС, из них 62,8% - женщины; полученные данные схожи с данными в общей популяции. Независимо от пола наиболее часто у казахов с АГ выявлялись такие компоненты МС, как абдоминальное ожирение и гипергликемия; 2. Комплексная программа выявления дислипидемии и верификации МС у казахов с АГ включает клиническое обследование с выявлением факторов риска МС, и лабораторное (ТГ, ЛПВП, апоВ, апоА1, расчет апоВ/апоА1). При апоВ/апоА1≥0,66 независимо от наличия других критериев МС считается подтвержденным. Introduction. Our study is devoted to the issues of improving the diagnosis of MS in patients with AH by including the apoB / apoA1 ratio in the MS verification algorithm. The relevance of the study is based on the widespread prevalence of MS and AH. Improvement of the current algorithm for the diagnosis of MS (IDF, 2005) in Kazakhs with hypertension will improve treatment and prophylactic measures. The purpose of the study is to develop a program for identifying the nature of dyslipidemia and verifying MS using apoB and apoA1 in Kazakhs. Materials and methods. A cross-sectional study was approved by the Ethics Committee of the Semey State Medical University (2015). Selection into the sample is two-level: 1st stage - selection of primary health care facilities, 2nd - selection of participants according to inclusion criteria. The level of total cholesterol, LDL, HDL, TG, apoB and apoA1, glucose was determined in the laboratory "Olympus" (ISO 15189: 2012). Statistical analysis - Stata: Release 15. Categorical variables were calculated as% and quantitative continuous variables as averages. The X2 test or Fisher's exact test was used to analyze qualitative variables. Comparison of the mean values ​​of MS components between quartiles of laboratory parameters was carried out using one-way ANOVA. The trend of the variable components of MS by quartiles of laboratory parameters was calculated using the X2 linear trend. To determine the relationship between lipid profile and MS, multiple logistic regression was modeled with OR with 95% CI. The significance of the covariates was assessed using a likelihood ratio test. Results. MS was detected in 54.5% of the participants, among them 62.8% were women; MS prevalence and gender distribution are similar to those of the general population. Regardless of gender, abdominal obesity and hyperglycemia were most often detected in patients. Statistically significant differences were revealed between men and women in terms of: HDL (p = 0.0001), apoA1 (p = 0.0001), apoB (p = 0.0001), apoB / apoA1 (p = 0.0001). It was found that the ratio apoB / apoA1 = 0.66 (sensitivity 70.1%, specificity 57.8%) is a cut off point for verifying MS in Kazakhs with AH after taking into account potential confounding factors. Conclusions: 1. 54.5% of the study participants had MS, among them 62.8% were women; the findings are similar to those in the general population. Regardless of gender, the most common MS components in Kazakhs with AH were abdominal obesity and hyperglycemia; 2. A comprehensive program for the detection of dyslipidemia and verification of MS in Kazakhs with AH includes a clinical examination with the identification of risk factors for MS, and laboratory tests (TG, HDL, apoB, apoA1, calculation of apoB / apoA1). The index apoB / apoA1≥0.66, regardless of the presence of other criteria, confirms MS in this category of patients. Кіріспе. Зерттеу МС тексеру алгоритміне apoB/apoA1 қатынасын қосу арқылы АГ бар науқастарда МС диагностикасын жақсарту мәселелеріне арналған. Тақырыптың өзектілігі MС және АГ кең таралуына байланысты. АГ бар науқастарда МС (IDF, 2005) дәлелдеу алгоритмін жетілдіру емдеу-профилактикалық шараларды жақсартуға мүмкіндік береді. Жұмыс мақсаты: қазақ популяциясында АГ бар науқастарда aпoB және aпoA1 көмегімен дислипидемияны сипаттап, МС дәлелдеу үшін бағдарлама дайындау. Материалдар мен әдістер. Көлденең зерттеу протоколы Семей мемлекеттік медицина университетінің Этика комитетімен бекітілген (2015). Таңдау екі деңгейлі: 1-кезең – алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету мекемелерін таңдау, 2-ші – қосу критерийлері бойынша науқастарды таңдау. Жалпы холестерин, LDL, HDL, TG, aпoB және aпoA1, глюкозаны зерттеу «Олимп» зертханасында жүргізілді (ISO 15189: 2012). Статистикалық талдау - Stata: Release 15. Категориялық айнымалылар үлестер (%) және сандық үздіксіз айнымалылар - орташа мәндер ретінде есептелді. Сапалық айнымалыларды талдау үшін X2сынағы немесе Фишердің нақты сынағы пайдаланылды. Зертханалық параметрлердің квартиль арасындағы MС компоненттерінің орташа мәндерін салыстыру –бірфакторлы дисперсиялық анализ. Зертханалық параметрлердің квартилдері бойынша MС компоненттерінің треді X2 желілік трендінің көмегімен есептелді. Липидті профиль мен MС арасындағыбайланысты анықтау үшін OR 95% сенім интервалымен көптіклогистикалық регрессия модельденді. Ковариаттардың маңыздылығы ықтималдық қатынасы сынағы арқылы бағаланды. Нәтижелер. Қатысушылардың 54,5%-да МС анықталды, арасында 62,8% әйелдер; Таңдамада МС таралуы мен жыныс бойынша бөлінуі жалпы популяцияға ұқсас. Жынысқа қарамастан, абдоминальді семіру және гипергликемия жиі анықталды. Ерлер мен әйелдер арасындағы деңгейде статистикалық маңызды айырмашылықтар келесі көрсеткіштерде табылды: HDL (p=0,0001), aпoA1 (p=0,0001), aпoB (p=0,0001), aпoB/aпoA1 (p=0,0001). Қазақ популяциясында апoB/aпoA1 қатынасының 0,66 тең деңгейі (сезімталдық 70,1%, спецификалық 57,8%) ықтимал шатастыратын факторларды ескере отырғанда, АГ бар науқастарда МС дәлелдеу нүктесі болып табылатыны анықталды. Қорытындылар: 1. Қатысушылардың 54,5% MС табылды, арасында 62,8% әйелдер; алынған нәтижелер жалпы популяцияның көрсеткіштеріне ұқсас. Зерттелген таңдамда жынысына қарамастан, АГ бар наууқастарда жиі кездесетін MС компоненттері абдоминальды семіру және гипергликемия болды; 2. Қазақ популяциясында АГ бар науқастарда дислипидемияны анықтау және МС дәлелдеу кешенді бағдарламасына клиникалық және зертханалық (TG, HDL, aпoВ, aпoA1, aпoB/aпoA1 қатынасын есептеу) зерттеулер кіреді. АпoB/aпoA1 қатынасыны 0,66 тең немесе артық болғанда, МС-ның басқа критерийлердің болмауына қарамастан, MС расталған болып саналады.