ОЦЕНКА ПСИХОЛОГИЧЕСКОГО СТАТУСА ЛИЦ, ПРОЖИВАЮЩИХ В УСЛОВИЯХ РАДИАЦИОННОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ: СИСТЕМАТИЧЕСКИЙ ОБЗОР ASSESSMENT OF PSYCHOLOGICAL STATUS OF THE PEOPLE LIVING IN THE CONDITIONS OF RADIATION EXPOSURE: A SYSTEMATIC REVIEW

• Published in: Наука и здравоохранение no. 5(19)
• Main Authors: А.М., Манатова, Ю.М., Семенова, Л.М., Пивина, Т.И., Белихина, А.А., Дюсупов, А., Рахимжанова
• Format: Journal Article
• Language: Russian
• Published: 31.10.2017
• ISSN: 2410-4280
• DOI: 10.34689/SH.2017.19.5.011

Введение: среди населения территорий, подвергшихся радиационному воздействию, формируется стрессовая ситуация, ведущая к медико-психологической напряженности. Цель: проведение систематического поиска научной информации по оценке состояния психологического здоровья населения, проживающего на экологически неблагоприятных территориях. Материалы и методы. Поиск научных публикаций проводился в базах данных доказательной медицины (PubMed, Cochrane Library, TripDatabase, ResearchGate) и в электронных научных библиотеках (CyberLeninka). На первом этапе поиск проходил в автоматическом режиме, после чего проводился поиск «вручную», который позволил дополнительно выявить ряд литературных источников. Результаты: найденные научные исследования по изучению психологического состояния лиц, пострадавших от радиационного воздействия, отличаются большой гетерогенностью. Большая часть исследований принадлежит к разряду поперечных, также удалось найти небольшое количество когортных исследований и несистематических обзоров литературы. Выводы: большая часть найденных публикаций описывает психологическое состояние ликвидаторов аварий на Чернобыльской АЭС и АЭС «Фукусима-1», а также населения, проживающего на сопредельных территориях. Существует лишь ограниченное количество публикаций по психическим и психологическим эффектам, связанным с деятельностью Семипалатинского испытательного ядерного полигона, что обосновывает необходимость продолжения обследований пострадавшего населения, с учетом полученной ими дозы радиационного облучения. Background: the population residing on the territories exposed to ionizing radiation, suffer from many stressors, which creates medical and psychological tension. Aim: to conduct a systematic search of valid scientific data in order to assess the state of psychological health of population living in ecologically unfavorable territories. Materials and methods. The search for scientific publications was carried out in the evidence-based medicine’s databases (PubMed, Cochrane Library, TripDatabase, ResearchGate) and in the electronic scientific libraries (CyberLeninka). At the first stage, the search was performed in automatic mode, while at the next step the search was carried out "manually", which allowed us to find a number of additional publications. Results: the research papers found in electronic databases are characterized by the marked heterogeneity. Most of the published studies belong to the category of cross-sectional, we could also find a small amount of cohort studies and unsystematic literature reviews. In general, the research papers found can be conditionally divided according to the geographic principle, depending on the region of radio-ecological disaster. Conclusions: most of the published papers describe the psychological state of clean-up workers at Chernobyl or Fukushima-1 nuclear power plants, as well as the state of population residing at the adjacent territories. There is only a limited number of publications devoted to mental and psychological effects associated with the activities of former Semipalatinsk nuclear test site, which justifies the need to continue examinations of the population exposed, based on the received dose of ionizing radiation. Кіріспе: Радияциялық әсер болған аймақтарда тұратын адамдарда медико-психологиялық қысымға әкелетін стресстік жағдай туындайды. Мақсаты: Экологиялық қолайсыз аймақ тұрғындарының психикалық денсаулығына баға беретін ғылыми ақпаратты жүйелі түрде іздеу. Құралдар мен әдістер. Ғылыми басылымдар дәлелдеу медицинасының базалары (PubMed, CochraneLibrary, TripDatabase, ResearchGate) мен электрондық ғылыми кітапханаларда (CyberLeninka) жүргізілді. Бірінші кезеңде іздеу автоматты түрде, одан кейінгі кезеңде «қолмен» жасалды және соның арқасында көптеген қосымша әдебиет көздері табылды. Нәтижелер: Радияциялық әсерден зардап шеккен адамдардың психологиялық жағдайларын қарастырған зерттеулердің гетерогенділігі жоғары екені анықталды. Баспаға шыққан зерттеулердің көбі көлденең әдіспен жасалған, сонымен қатар біраз когортты және жүйелі емес зерттеулер табылды. Табылған зерттеулерді шартты түрде радияциялық - экологиялық аймақтарға байланысты бөліп қарастыруға болады. Қорытынды: Баспалардың көп бөлімі Чернобыль АЭС мен «Фукусима-1» АЭС және соларға жақын аймақ тұрғындарының психологиялық жағдайларын сипаттаған. Семейдегі сынақ ядролық полигонының психикалық және психологиялық әсері туралы басылымдар санаулы, сондықтан радияциялық сәулелену дәрежесін ескере отырып, халықты зерттеуді жалғастыру қажет.