ПРОФИЛАКТИКА ИШЕМИЧЕСКИХ ОСЛОЖНЕНИЙ СО СТОРОНЫ СЕРДЦА И ГОЛОВНОГО МОЗГА ПРИ ОТКРЫТОМ ПРОТЕЗИРОВАНИИ ИНФРАРЕНАЛЬНОЙ АНЕВРИЗМЫ БРЮШНОЙ АОРТЫ PROPHYLAXIS OF CEREBRAL AND CARDIAC COMPLICATIONS AT OPEN SURGICAL REPAIR OF INFRARENAL ABDOMINAL AORTIC ANEURISM

• Published in: Наука и здравоохранение no. 2(18)
• Main Authors: А.А., Карпенко, А.З., Дюсупов, А.А., Дюсупов, Е.О., Масалимов, Б.С., Буланов, Ф.Т., Адылханов, Е.Т., Сабитов, М.Н., Иманбаев
• Format: Journal Article
• Language: Russian
• Published: 06.05.2016
• ISSN: 2410-4280
• DOI: 10.34689/SH.2016.18.2.004

Введение. Проблема определения тактики хирургического лечения аневризмы брюшной аорты (АБА) на фоне сочетанного поражения сонных и коронарных артерий является актуальной и многогранной, и пока не нашла своего окончательного решения. Цель исследования.Изучить эффективность терапевтической и поэтапной хирургической коррекции сочетанной патологии коронарных и сонных артерий при открытом протезировании АБА. Методы. Расчет размера выборки выполняли для регрессионного анализа при помощи программы PASS 2000, версия 12.0.4. Проведено ретроспективное и проспективное нерандомизированное клиническое исследование хирургического лечения 262 больных с АБА, в период с 1998 по 2015 годы, которые в зависимости от тактики и способа хирургического лечения разделены на 2 группы. 1-ю группу больных, или контрольную группу, составили 92 (35,1%) больных с открытой операцией по поводу АБА без хирургической коррекции предикторов ишемических кардиальных и мозговых осложнений, которым выполнялось терапевтическое лечение сочетанной патологии в артериальном бассейне сердца и головного мозга; данная группа взята для определения предикторов осложнений. 2-я группа больных, или группа исследования, – 170 (64,9%) пациентов с открытым протезированием АБА, с хирургической коррекцией предикторов осложнений, которым при наличии показаний выполнялась предварительная хирургическая коррекция патологии артериального русла сердца и головного мозга. Анализ предикторов осложнений и летальности в 30-дневный период осуществляли при помощи логистической регрессии, а в 5-летнем послеоперационном периоде при помощи регрессии Кокса с поправкой Firth. Результаты. В 30-дневный послеоперационный период инфаркт миокарда в 1-й группе больных развился в 7 (7,6%) случаях, во 2-й группе больных – в 1 (0,6%) случае (р=0,020); в 5-летнем послеоперационном периоде в 4 (4,5%) случаях у больных 1-й группы и в 2 (1,2%) случаях у больных 2-й группы, соответственно. Инсульт в 30-дневном послеоперационном периоде в 1-й группе больных произошел в 3 (3,3%) случаях, во 2-й группе больных – в 2 (1,2%) случаях (р=0,317); в 5-летнем послеоперационном периоде в 4 (4,5%) случаях у больных 1-й группы и в 3 (1,8%) случаях у больных 2-й группы, соответственно. Выводы. Предварительная хирургическая коррекция патологии коронарного русла (ОШ 0,068; 95% ДИ 0,005-0,443) и нормальная фракция выброса левого желудочка (ОШ 0,911; 95% ДИ 0,859-0,965) уменьшают риск развития инфаркта миокарда, а стеноз ВСА (ОШ 1,145; 95% ДИ 1,052-1,246) увеличивает риск развития инсульта в 30-дневном послеоперационном периоде. Развитие инфаркта миокарда влияет на выживаемость больных как в 30-дневном (ОШ 6,159; 95% ДИ 4,027-8,938), так и в 5-летнем послеоперационном периодах (ОР 3,509; 95% ДИ 1,153-5,945), а инсульт – на 5-летнюю выживаемость больных (ОР 3,273; 95% ДИ 1,177-5,509). Introduction. A problem of tactic determination of abdominal aortic aneurysm surgical treatment at combined pathology of carotid and coronary arteries remains actual and polyhedral, but it has no final solution yet. Aim of research. To study effectivenessof therapeutical and stage-by-stage surgical correction of combined pathology of coronary and carotid arteries during open surgical repair of abdominal aortic aneurysm. Methods: Calculation of selection rate carried out for regression analyses using PASS 200 programm, version 12.0.4. Retrospective and prospective nonrandomized clinical research of 262 patients after surgical treatment on abdominal aortic aneurysm in 1998-2015 study period were carried out, which were divided into 2 groups depending on tactics and method of surgical treatment. In 1 – control group 92 (35,1%) patients after open surgical repair of abdominal aortic aneurism with no surgical correction of cardiac and cerebral ischemia complication predictors, had been undergoing therapeutical treatment of combined pathology in arterial basin of heart and brain; this group has been created to establish predictors of complications. 2nd group of patients or group of study – 170 (64,9%) patients after open surgical repair of abdominal aortic aneurysm with surgical correction of complication predictors, in which preliminary surgical correction of arterial pathology of heart and brain were preformed according to indications. Analysis of predictors of complication and mortality rate in 30 day period carried out by logistic regression; in 5 years of postoperative period analyzed by Cox regression with correction of Firth. Results: In 30 days of postoperative period myocardial infarction developed in 7 (7,6%) cases, in 2ndgroup of patients 1 (0,6%) (р=0,020); case of myocardial infarction; in 5 years of postoperative period in 4 (4,5%) cases in 1st group and in 2 (1,2%) cases in 2nd group. Stroke developed in 3 (3,3%) cases in 30 days of postoperative period in 1stgroup of patients and in (1,2%) (р=0,317) cases in 2nd group; in 5 years of postoperative period 4 (4,5%) cases in 1st group and 3 (1,8%) cases of stroke in 2ndgroup. Conclusions: Preliminary surgical correction of coronary artery pathology (OR 0,068; 95% CI 0,005-0,443) and normal ejection fraction of left ventricle (OR 0,911; 95% CI 0,859-0,965) decreases risk of myocardial infarction development; internal carotid artery (ICA) stenosis (OR 1,145; 95% CI 1,052-1,246) increases risk of ischemic stroke in 30 days of postoperative period. Development of myocardial infarction influences on survival as in 30 days of postoperative period (RR 6,159; 95% CI 4,027-8,938), so in 5 years of postoperative period (RR 3,509; 95% CI 1,153-5,945); stroke development influences on 5 year survival rate of patients (RR 3,273; 95% CI 1,177-5,509). Кіріспе. Ұйқы тамыр мен жүрек тамрыларының біріктірілген зақымдалуында инфраренальді аорта аневризмаларының хирургиялық емнің сұрақтары осы күнге деің манызды және әр тараптан зертелінбеген, нақты жауаптары мен шешімдері жоқ болып табылады. Зерттеу мақсаты. Ұйқы тамыр мен жүрек тамрыларының біріктірілген патологияларында терапиялық және кезен-кезеңмен жасалынатын хирургиялық түзетулердің тиімділігін зерттеу. Әдістер. Тандау өлшемінің есептулері PASS 2000 12.0.4 бағдарламасының нусқасымен жүргізілген. 1998-2015 жж кезен аралығында іш аортасының аневризмасы бар 262 наұқастардың хирургиялық емдеудің нәтижелері ретроспективті және проспективті рандомизациясыз клиникалық зерттеу өткізілген. Осы науқастар қолданылған хирургиялық әдістерге және тактикаға байланысты 2 топқа бөлінген. Жүрек пен мидің біріктірілген артериялды патологияларында терапиялық ем қабылдап, жүрек пен мидің ишемиялық асқынулардың предикторларының хирургиялық түзеусіз ішкі аорта аневризмасына ашық түрде операция жасалынған наұқастар бірінші топты қурады92 (35,1%). Жүрек және мидің артериялды патологияларында көрсеткіш бойныша алдын-ала асқыну предикторларына хирургиялық түзеу жасалынған ішкі аорта аневризмасына ашық түрде операция болған наұқастар 2-ші топты құраған 170 (64,9%). Асқыну предикторларының және операциядан кейінгі 30 күн ішіндегі өлім-жітім анализі логистикалық регрессиямен, ал операциядан кейінгі 5 жыл кезенінде есептеу Кокс регрсессиясыныңFirth-ке түзеуімен өткізілген. Нәтижелер. Операциядан кеиінгі 30 тәулікте миокард инфаркті 1-ші топ науқастарының 7 – еуінде (73,6%), 2-ші топ науқастарының 1-еуінде(0,6%) (р=0,020) кездесті; отадан кейінгі 5 жылда 4 (4,5%) 1-ші топта, 2 (1,2%) 2-ші топта кездесті. Отадан кейінгі 30 тәулікте инсульт 3 (3,3%) 1-ші топ науқастарында, 2 (1,2%) 2-ші топ науқастарда болды (p=0.317); отадан кейінгі 5 жылда 4 (4,5%) 1-ші топта, 3 (1,8%) жағдай 2-ші топта кездесті. Қорытынды. Коронарлы тамыр ақауын алдын ала хирургиялык коррекциялау (МҚ 0,068; 95% СИ 0,005-0,443) және сол жак қарынша аластау фракциясы өзгермеуі (МҚ 0,911; 95% СИ 0,859-0,965) миокард инфарктын болу қауіпін төмендетеді, ал ішкі ұйқы тамырының тарылуы (МҚ 1,145; 95% СИ 1,052-1,246) отадан кейінгі 30 тәулікте инсульт болу қауіпін жоғарылатады. Отадан кейінгі 30 тәулітік (МҚ 6.159; 95% СИ4.027-8.938), сонымен қатар 5 жылдан кейін (МҚ 6.159; 95% СИ 4.027-8.938) миокард инфаркті науқастардың өмір сүруіне әсер етеді, ал инсульт 5 жал науқастардың өмір сүруіне (РҚ3,273; 95% СИ1,177-5,509).