Yozgat Ekolojik Koşullarında Yazlık ve Kışlık Olarak Yetiştirilen Bazı Mürdümük (Lathyrus sativus l.) Genotiplerinin Tane Verimi ve Kalite Özellikleri

• Published in: Akademik Ziraat Dergisi Vol. 12; no. 2; pp. 211 - 220
• Main Authors: BAŞARAN, Uğur, KARDEŞ, Yusuf Murat, GÜLÜMSER, Erdem, ÇOPUR DOĞRUSÖZ, Medine, MUT, Hanife
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 31.12.2023
• ISSN: 2147-6403
• DOI: 10.29278/azd.1274552

Amaç: Türkiye’de uzun yıllardır kaliteli kaba yem açığı bulunmaktadır. Bu durum hayvanların kalitesinde ve verimlerinde düşüşler meydana getirmektedir. Diğer taraftan kurak ve yarı kurak iklim kuşağında yer alan Türkiye iklim değişikliğinden en fazla etkilenmesi beklenen ülkeler arasında yer almaktadır. Yem bitkileri açığı ve iklim koşullarında beklenen olumsuzluklar koşullarına uygun bitkilerin yetiştirilmesini zorunlu hale getirmektedir. Baklagiller familyasında yer alan mürdümük (Lathyrus sativus L.) hayvan besleme açısından oldukça önemli bir yere sahip olup, kuraklığa toleransı yüksektir ve çok farklı topraklarda rahatlıkla gelişme gösterebilmektedir. Materyal ve Metot: Bu çalışmada; Yozgat ekolojik koşullarında kışlık ve yazlık olarak ekilen farklı mürdümük genotiplerinin (Gap Mavisi, Eren, İptaş, Karadağ, 1603, 2006, 2401, 4301, 4403, 5001, 6408, 6410 ve S3) tane verimi ve kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma 2019-2020 vejetasyon döneminde ve Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma Bulguları: Bitkilerin tohumlarında, tane verimi, ham protein oranı, ODAP (N-oxalyl-L-alpha,beta-diaminopropionic acid), toplam fenolik, toplam flavonoid, radikal kovucu aktivite (DPPH) ve kondanse tanen içerikleri belirlenmiştir. Sonuç: Çalışmadan elde edilen verilere göre, yazlık ekimlerin kışlık ekimlere göre daha üstün olduğu, hayvan besleme ve verimlik açısından ise bazı popülasyonların çeşitlerden daha iyi sonuçlar sergilediği tespit edilmiştir. Objective: There has been a shortage of quality roughage in Turkey for many years. This causes a decrease in the quality and yield of livestock. On the other hand, Turkey is in the arid and semi-arid climate zone and is among the countries that are expected to be most affected by climate change. The shortage of forage crops and the expected negativities in climatic conditions make it necessary to grow plants suitable for stress conditions. Grass pea (Lathyrus sativus L.), which is in the legume family, has a very important place in terms of animal nutrition, and it is highly drought tolerant and can grow easily in many different soils. Materials and Methods: This study; It was aimed to determine the grain yield and quality of the grass pea (Lathyrus sativus L.) genotypes (Gap Mavisi, Eren, İptaş, Karadağ, 1603, 2006, 2401, 4301, 4403, 5001, 6408, 6410 and S3) in winter and summer sowing in Yozgat ecological conditions. The study was established in 2019-2020 vegetation period and according to the randomized blocks split plots experimental design with 3 replications. Results: Grain yield, crude protein ratio, ODAP (N-oxalyl-L-alpha, beta-diaminopropionic acid), total phenolic, total flavonoid, radical repellent activity (DPPH), and condensed tannin contents were determined in the seeds of plants. Conclusion: According to the data obtained from the study, it has been determined that summer sowing is superior to winter sowing, and some populations show better results than varieties in terms of animal nutrition and productivity.