Çalışmayan şizofreni hastalarında çalışma güdülenmesi ve ilişkili demografik etkenler

• Published in: Anadolu psikiyatri dergisi Vol. 21; no. 1; pp. 23 - 29
• Main Authors: İncedere, Aysel, Yildiz, Mustafa, Kaytaz, Beyza Nur, ABUT, Fatma Betül, Sarandöl, Aslı, Kurt, Aydın, Aydin, Azize Özgül, Örüm, Güzide Tuna, Erşan, Etem Erdal
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Sivas ESFORM Ofset Ltd 2020; Anatolian Journal of Psychiatry
• Subjects: Employment; Felsefe & Psikoloji & Sosyoloji; Mental disorders; Motivation; Psychiatry; Schizophrenia; Sociodemographics; Vocational rehabilitation; Sivas; Türkiye; Iran; Şizofreni; işsizlik; demografik özellikler; güdülenme; motivation; Schizophrenia; unemployment; demographics
• ISSN: 1302-6631
• DOI: 10.5455/apd.49382

Amaç: Şizofreni hastalarında iş yaşamına katılım oranı oldukça düşüktür. Bununla beraber çalışmayan hastaların çalışma isteği ve iş arayışı olabilmektedir. Hastaların çalışma güdülenmesinin nedenleri ve güdülenmeyle ilişkili etkenlerin bilinmesi mesleksel rehabilitasyon çalışmaları için yol gösterici olabilir. Bu araştırmada çalışmayan şizofreni hastalarında, çalışma güdülenmesinin nedenleri ve güdülenmeyle ilgili öngörücülerin saptanması amaçlandı. Yöntem: Altı merkezde en az iki yıldır şizofreni veya şizoaffektif bozukluk tanısıyla izlenen ve herhangi bir işte çalışmayan 379 hastanın demografik, klinik ve iş yaşamıyla ilgili özellikleri incelendi. Çalışma isteğinin nedenleri sorgulandı. Hem çalışma isteğinin, hem de iş arayışının olması çalışma güdülenmesi olarak değerlendirildi. Güdülenmesi olan ve olmayan hastalar demografik ve hastalıkla ilgili veriler açısından karşılaştırıldı. Güdülenmeyi yordayan etkenleri saptamak için lojistik regresyon analizi yapıldı. Bulgular: Yaş ortalaması 42, eğitim ortalaması dokuz yıl, hastalık süresi ortalaması 18 yıl olan katılımcıların çoğu erkek ve bekardı. Hastaların %33’ünde çalışma güdülenmesi saptandı. Güdülenimin nedenleri arasında maddi gereksinmeler (%45) ve bağımsız yaşama isteği (%35) öne çıkarken, güdülenmesi olmayan hastalarda işin üstesinden gelemeyeceği (%66) ve sosyal yardımların kesilmesi düşüncesi (%24) ağırlıktaydı. Erkek cinsiyet (OR=2.0), meslek edinimi (OR=2.0), hastalık sonrası iş deneyimi (OR=1.2), eğitim düzeyi (OR=1.1) ve hastalık süresi (OR=0.9) çalışma güdülenmesinin yordayıcıları olarak saptandı. Sonuç: Çalışmayan hastaların üçte birinde çalışma güdülenmesinin olması önemli bir bulgudur. Sosyal destek kaybının olmaması bazı hastalar için işe girme açısından güdüleyici olabilir. Özellikle meslek edinmiş, eğitim düzeyi yüksek, iş deneyimi olmuş ve hastalığın erken döneminde olan hastaların işe yerleştirme hizmetleri için aday oldukları söylenebilir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2020; 21(1):23-29)