TÜRKİYE’DE AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZLERİ VERİMLİLİĞİNİN VZA PENCERE ANALİZİ İLE ÖLÇÜMÜ

• Published in: Sdü vizyoner dergisi Vol. 11; no. 27; pp. 527 - 540
• Main Authors: YÜKSEL, Oğuzhan, YİĞİT, Vahit
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 10.06.2020
• ISSN: 1308-9552; 1308-9552
• DOI: 10.21076/vizyoner.672351

Sağlık sisteminin önemli yapı taşlarından biri olan ağız ve diş sağlığı merkezlerine insan gücü, tıbbi teknoloji, ilaç, malzeme ve bina gibi kaynaklar tahsis edilmektedir. Bu kaynakların etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Araştırmanın amacı, Türkiye’de ağız ve diş sağlığı merkezlerinin 2014-2018 zaman dilimindeki verimlilik düzeylerini ve değişimlerini Veri Zarflama Analizi (VZA) pencere yöntemiyle tespit etmektir. VZA pencere yöntemi, çok dönemli performans değerlendirilebilen farklı bir VZA tekniğidir. Araştırmanın evrenini Türkiye’deki 50 ve üzeri ünit sayısına sahip bütün ağız ve diş sağlığı merkezleri oluşturmaktadır. 2 girdi ve 6 çıktı değişkeni kullanılan araştırmada; örneklem çekilmemiş, evrenin tamamına ulaşılmıştır. Analizde merkezlerin etkinlik düzeyleri 1-5 yıllık pencerelerde ölçeğe göre sabit getiri (CRS) modeline göre analiz edilmiştir. 1 yıllık etkinlik düzeylerinin 2, 3, 5 yıllık etkinlik düzeylerine göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. En yüksek ortalama etkinlik skoruna, pencere uzunluğu 1 iken 2015 yılında 0,848 ile ulaşılmıştır. En düşük ortalama etkinlik puanı, pencere uzunluğu 5 alındığında 0,754 olarak tespit edilmiştir. Sağlık kuruluşlarının etkinlik düzeyi tespit edilirken 1 yıllık dönemler yerine özellikle çok büyük bir teknolojik değişimin olmadığı dönemlerde VZA pencere yöntemi kullanılması önerilmektedir. Böylelikle hastane yöneticileri ve sağlık politika belirleyicileri sağlık kuruluşlarının çok dönemli performansını daha doğru ölçerek sağlık hizmeti sunumunda kaynak israfını engelleyebileceklerdir. Oral and dental health services are one of the important building blocks of the health system. The aim of the study is to determine the productivity levels and changes of oral and dental health centers in Turkey in the 2014-2018 period. The data envelopment analysis (DEA) window method is used in the research. The DEA window method is a different DEA technique in which multi-period performance can be evaluated. The universe of the research consists of 50 units and over all oral and dental health centers in Turkey. 2 input and 6 output variables are used in the study; instead of a sample the entire universe is reached. The efficiency levels of the centers are analyzed according to the Constant Returns to Scale (CRS) model. Efficiency levels of the centers are analyzed according to 1-5 year windows. 1-year efficiency levels of the centers are found to be higher than 2-, 3-, and 5-year efficiency levels. The highest average activity score is 0.848 in 2015, with a window length of 1. The lowest average activity score is found to be 0.754 when the window length is taken as 5. While the effectiveness level of health institutions is determined, it is recommended to use DEA window method instead of only 1-year periods, especially during periods where there is not a very large technological change. In this way, hospital managers and health policy makers will be able to measure the multi-term performance of health organizations more accurately and prevent waste of resources in health service delivery.