Himaye-i Etfâl Cemiyeti’nin Sinop ve Nahiyelerindeki Şubeleşme Gayretleri ile Faaliyetleri (1921-1932)

• Published in: BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi Vol. 2024; no. 1; pp. 87 - 111
• Main Author: KARADOĞAN, Umut C.
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 19.02.2024
• ISSN: 2717-6584
• DOI: 10.58646/bengi.1425432

Himâye-i Etfâl Cemiyeti, Osmanlı Devleti’nde hizmet veren, anne ve baba şefkatinden uzak çocukları koruma altına alan bir kurum olmaktan öte ülkenin istikbali olan sözü geçen kişileri aklî ve fiziki açıdan sıhhatli, eğitimli, ahlâklı nesiller olarak yetiştirilmesi içinde çaba sarf eden bir kurum olmuştur. Fakat zaman içerisinde Osmanlı Devleti’nin ve devamında kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin yaşadığı siyasi, askeri ve iktisadi olumsuzluklar söz konusu bu kuruma olan maddi ve manevi ihtiyacın daha derinleşmesine sebep olmuştur. Bu sebeple öncelikle şehit çocuklarına, ardından savaştan zarar gören malullerin, felâketzedelerin çocuklarına, bunun yanında hak ve ihtiyaç sahibi toplum bireylerinin bakmakla yükümlü olduğu ancak türlü sebeplerle bakmakta güçlük çektiği çocuklarla ilgilenmek üzere ülkenin değişik bölgelerinde şubeler açılarak faaliyetlerini yürütmesine karar verilmiştir. Günümüzdeki adıyla T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı çatısı altında Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü olarak çalışan kurum, 30 Haziran 1921’de Ankara’da Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti olarak hizmet vermeye devam etmiştir. Cemiyet, amaçları çerçevesinde aşevleri, ana kucakları, ana bakım evleri, parasız banyolar açarken, dönem itibari ile ülkede sıklıkla görülen bebek ölümlerinin önüne geçebilmek için ziyaretçi hemşire ve sıhhat rehberleri uygulamalarıyla ana-baba sağlık hizmeti ile eğitimi de sunmak suretiyle söz konusu ölümlerin ve salgınların önüne geçerek, nüfus artışına katkıda bulunmayı da hedeflemiştir. Ayrıca Cemiyet, çocuklar için tiyatro, sinema, sofra etkinlikleri düzenlerken, eğitim ve kültür hizmetleri de vermiştir. Çalışmamızda ise Himâye-i Etfâl Cemiyeti’nin Sinop şubesinin oluşum süreci, faaliyetleri yerel ve ulusal basın çerçevesinde, resmî belgelerin ışığında aydınlatılmaya çalışılacaktır.