Z praktyki epistolarnej autorki „Teorii listu”. Casus Stefania Skwarczyńska–Jerzy Zawieyski

• Published in: Sztuka edycji Vol. 21; no. 1; pp. 85 - 102
• Main Author: Tyszkiewicz, Barbara
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 29.06.2022
• ISSN: 2084-7963; 2391-7903
• DOI: 10.12775/SE.2022.0008

Opublikowana w 1937 roku Teoria listu Stefanii Skwarczyńskiej (1902–1988) wciąż pozostaje istotną płaszczyzną odniesienia dla współczesnych literaturoznawców i edytorów. Do przybliżenia mniej znanej, epistolarnej praktyki autorki tej monografii posłużył zespół 25 prywatnych listów z lat 1948–1968, których adresatem był Jerzy Zawieyski (1902–1969). Te pisemne kontakty  badaczki z dramaturgiem, prozaikiem i katolickim działaczem społeczno-politycznym zostały omówione w kilku aspektach. Poczynając od okoliczności nawiązania korespondencyjnego dialogu, przedstawiono zdynamizowane, biograficzne relacje łączące nadawczynię z odbiorcą listów, a rzutujące na poruszaną przez nich problematykę: tematy literackie (skoncentrowane wokół twórczości pisarza), religijną wrażliwość i społeczno-polityczne uwikłania katolików w komunistycznym państwie, pracę naukową oraz sprawy prywatne Skwarczyńskiej. Opisowi została poddana materialna i wizualna postać ineditów oraz specyfika ich kompozycji formalnej. Chronologiczne luki w materiałach źródłowych pokazano na tle różnic światopoglądowych, które dzieliły katolickich intelektualistów pozostających (jak Skwarczyńska) w zasięgu oddziaływania Stowarzyszenia PAX i  związanych (jak Zawieyski) ze środowiskiem „Tygodnika Powszechnego” i Kołem Posłów Znak. W zakończeniu wskazano zagadnienia współczesnej recepcji Teorii listu oraz związane z nimi – badawcze i edytorskie dylematy.