MUʽTEZİLE’DE ÇOCUKLARIN DİNÎ KONUMU

• Published in: Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Vol. 25; no. 43; pp. 209 - 250
• Main Author: BAYRAM, İbrahim
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: Harran Üniversitesi 15.06.2020
• Subjects: Din Bilimleri; Türkiye; Şanlıurfa; Admonition; İvaz; İbret; Award; Muʽtezile; Teklif; Çocuk; Suffering; Responsibility; Child; Mu‛tazilah; Elem
• ISSN: 1303-2054; 2564-7741
• DOI: 10.30623/harranilahiyatdergisi.634863

Temel İslam bilimlerinde farklı boyutlarıyla ele alınan çocuk konusu, kelâm alanında da inceleme konusu edilmiş, bu hususta onların teklife muhatap oldukları zaman dilimi, dünyada karşılaştıkları sıkıntıların durumu ve ahiretteki konumları değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu mesele etrafında adalet ilkesine bağlı olarak görüş bildiren Muʽtezile, buluğ şartı aramadan onların akıllarının kemale ermesini teklif için yeterli görmüş, masumiyetlerine karşı dünyada çektikleri acıları ise ahirette alacakları bedel ve/veya diğer insanlara ibret aracı olmaları üzerinden izah etmiştir. Sorumluluk çağına gelmemiş ferdin azaba uğratılmasının zulüm olacağını düşünen fırka, bu bağlamda çocukların ahirette cehenneme gitmeyeceklerini savunmuş, bu konuda mümin yahut müşrik çocuğu ayrımı yapmamıştır. Ancak sorumluluk çağının buluğdan önceki temyiz dönemiyle başlayabileceği görüşünü savunmaları Mu‘tezilî alimleri çocukların azaba uğratılmayacağı şeklindeki düşüncelerinin bir yönüyle daha katı bir hale bürünmesine/dönüşmesine neden olmuştur. Kimi Muʽtezile kelamcılarının farklı yaklaşımlar da sergiledikleri bu konuda ortaya atılan hiçbir görüş eleştiriden kurtulamamış, bu manada onların başka mezheplerin görüşlerine yaptıkları tenkitlerin bir benzeri kendi fikirlerine karşı da yöneltilmiştir.       The subject of child, which is studied through different dimensions in Basic Islamic Sciences, has also been examined in the field of Kalam. In these studies, the time period in which they are being held responsible for their deeds, the situation of the troubles they face in the world, and their position in the hereafter have been examined. Expressing an opinion on this subject under the principle of Justice, Mu‛tazila argue that, regardless of puberty, maturity of mind is enough to hold children responsible. They also suggest that the suffering they have in the world despite their innocence accounts for the award they will receive in the hereafter or is regarded as a means of admonition to other people. Thinking that punishing an individual who has not reached the age of accountability will be cruelty, the sect argue that all children do not go to Hell in the hereafter, without differentiating between the child of the believer or the polytheist. However, the belief that the age of responsibility may begin with the period of pre-puberty causes the Mu‘tazilah scholars to become more rigid in their thinking that children are not punished. All of the opinions that many Mu‛tazila theologians express on the issue via different approaches receive criticism. In this sense, they get the same criticism as they direct against the views of some other sects.