Borsa İstanbul 100 Endeksini Etkileyen Yatırımcı Profilleri: Yerliler mi Yabancılar mı?

• Published in: Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi Vol. 8; no. 2; pp. 263 - 282
• Main Authors: COŞKUN, Metin, BOZKURT, Gözde, YAVUZ, Melih Sefa
• Format: Journal Article
• Language: Turkish; English
• Published: Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Derneği 01.07.2023
• Subjects: bayesian vector autoregressive model; bayesyen vektör otogresif model; borsa istanbul 100 index; borsa i̇stanbul 100 endeksi; investors profile; pay senedi piyasaları; stock markets; yatırımcı profilleri
• ISSN: 2587-151X; 2587-151X
• DOI: 10.30784/epfad.1284498

Günümüz finansal piyasalarında faaliyet gösteren yatırımcı türlerinin davranışlarını ve bu davranışların piyasayı ne ölçüde etkileyeceğini anlamak Türkiye gibi gelişmekte olan piyasaların gelişimi ve istikrarı açısından önem arz eden bir konudur. Bu bağlamda çalışmada, Borsa İstanbul’da yatırım yapan yatırımcıların kimlik tipi (gerçek, tüzel ve diğer) ve uyruğu (yerli, yabancı) göz önünde bulundurularak söz konusu yatırımcıların BIST 100 Endeksi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu kapsamda, 2010:2-2022:12 dönemleri arasında aylık frekansta tüzel/yerli, tüzel/yabancı, gerçek/yerli, gerçek/yabancı, diğer/yerli, diğer/yabancı yatırımcıların pay senedi yatırımlarının cari dönem portföy değeri ile BIST 100 Endeks verileri Bayesyen Vektör Otogresif Model (BVAR) tahmini kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; BIST 100 Endeksinde meydana gelen değişkenliğinin yaklaşık %67’si endeksin kendisi tarafından açıklanmaktadır. İlerleyen dönemler boyunca da açıklama oranı yine %65-%67 arasında seyretmektedir. Yatırımcı profili özelinde elde sonuçlarına göre özellikle araştırmada ele alınan dönem aralığının sonlarında BIST 100 Endeksindeki değişimlerin yaklaşık %31’inin diğer/yabancı yatırımcılar olarak sınıflandırılan yabancı yatırım ortaklıkları ve yabancı yatırım fonları tarafından açıklandığı tespit edilmiştir. Understanding the behavior of investor types operating in today's financial markets and to what extent these behaviors will affect the market is an important issue for the development and stability of emerging markets like Turkey. In this context, the effects of these investors on the Borsa Istanbul (BIST) 100 Index were investigated by considering the identity type (retail, institutional and other) and nationality (local, foreign) of the investors investing in BIST. In this context, the current period portfolio value of stock investments of institutional/local, institutional/foreign, retail/local, retail/foreign, other/local, other/foreign investors and BIST 100 Index data between 2010:2-2022:12 Analyzed using Bayesian Vector Autoregressive Model (BVAR) estimation. According to the research findings, approximately 67% of the volatility in the BIST 100 Index is explained by the index itself. The disclosure rate again hovers between 65% and 67% in the following periods. According to the results obtained in terms of investor profile, it has been determined that approximately 31% of the changes in the BIST 100 Index, especially at the end of the period covered in the research, are explained by foreign investment trusts and foreign investment funds classified as other/foreign investors.