Çanakkale Boğazı doğusunda arazi kullanım uygunluğunun yerleşme açısından analizi

• Published in: Co Vol. 13; no. 1; pp. 41 - 60
• Main Author: Canan Zehra; KOÇ, ÇAVUŞ
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi(TÜCAUM) 2015
• Subjects: Coğrafya; Ankara; Türkiye; Çanakkale; Çok Ölçütlü Karar Analizi (ÇÖKA); Yerleşime uygunluk analizi; Geographical Information Systems (GIS); Analytic Hierarchy Process (AHP); Suitability analysis for settlement; Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS); Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS); Multi Criteria Decision Making (MCDM)
• ISSN: 1303-5851; 1308-9765
• DOI: 10.1501/Cogbil_0000000162

Bu araştırma, Çanakkale Boğazı doğu kıyısında, yerleşim alanları başta olmak üzere toplam 1279 km2’ lik bir alanda, yerleşime uygunluk analizi gerçekleştirmeyi amaçlamıştır. Doğal çevre bileşenlerini dikkate alarak yerleşime uygunluğun analiz edilmesi ilkesine dayanan çalışmada Çok Ölçütlü Karar Analizlerinden (ÇÖKA) biri olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi kullanılmıştır. AHS yöntemi ile elde edilen ağırlıkların Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile entegrasyonu ise ağırlıklı doğrusal kombinasyon tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Farklı aşamalarda elde edilen ve sentezlenen sonuçlara göre; araştırma alanının tümünde yerleşim açısından uygun alanların oranı %7.2 (91.8 km2), orta derecede uygun olan alanların oranı %12.7 (162.8 km2), az derecede uygun alanların oranı %2.9 (37.3 km2) ve yerleşime uygun olmayan alanların oranı ise %77.2 (987.1 km2) olarak belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına dayanarak oluşturulan öneri haritasında; eğimin ve yükselti seviyesinin azaldığı, nitelikli orman alanlarının olduğu, tarımsal etkinliklerin sürdürüldüğü, içmekullanma suyu kaynaklarının etkilendiği ve tarımsal açıdan sulama alanlarına sahip kesimlerin yerleşim açısından uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Mevcut yerleşimlerdeki ve ikinci konutlardaki mekansal büyümenin, büyük oranda kıyıya paralel uzanan ormanlık alanları ve tarım arazilerini tahrip ederek gerçekleştiği belirlenmiştir.