Bergson’un Felsefesinde İbrahim Kalın’ın Modernite Eleştirilerini Yeniden Okumak

• Published in: İlahiyat Tetkikleri Dergisi no. 61; pp. 26 - 41
• Main Author: Günay, İbrahim Emre
• Format: Journal Article
• Language: English; Arabic
• Published: Atatürk University 30.06.2024
• Subjects: aydınlanma; duration; enlightenment; henri bergson; intuition; i̇brahim kalın; modernite; modernity; sezgi; sociology; sosyoloji; süre
• ISSN: 2458-7508; 2602-3946
• DOI: 10.29288/ilted.1414921

Çalışmamızın konusu ve amacı düşünce dünyasında çalışmalarıyla önemli bir yere sahip olan İbrahim Kalın’ın modernite eleştirilerini ortaya koymak ve bu eleştirileri Bergson’un felsefesiyle yorumlayarak yeniden değerlendirmek ayrıca Kalın ve Bergson’un birbirini tamamlayan benzer düşünceler ortaya koydukları göstermektir. Her iki düşünürün de çalışmalarında modern insanın akıl temelinde yarı tanrısal özne rolüne karşı, modern aklın ötesindeki gerçekliği ve aklı yapan öncesi ve sonu olmayan bir varlığı temel almaları çalışmamıza konu olmalarını sağlamıştır. Kalın’ın hayatın anlamının, ilerlemecilik anlayışı doğrultusunda her şeyin akıl temelinde belirlenmesine karşı bir modernite eleştirisi olarak Tanrı inancını koymasının nedenleri, Bergson’da modern düşüncenin ötesinde bir varoluşu ifade eden sezgi, süre, oluş, şuur ve tekâmül gibi kavramlar üzerinden yorumlanarak, Kalın’ın eleştirilerine farklı bir perspektiften anlamsal olarak katkı sağlanacaktır. Bu bağlamda Kalın’ın merkezinde modern insanın Tanrı’dan bağımsız bir şekilde aklını kullanmaya kalkması ve kendisini dünyanın geri kalanına karşı üstün gören bir varlık olarak düşünmesinin olduğu modernite eleştirilerinin, Bergson’un felsefesi üzerinden yeniden okunması mevcut literatürü zenginleştirmesi açısından önemlidir.