Manisa İli Pamuk Alanlarında Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera; Noctuidae)’nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

• Published in: Tekirdağ Ziraat Fakültesi dergisi Vol. 17; no. 3; pp. 369 - 380
• Main Authors: MEMİŞ, Samet, ÖZPINAR, Ali
• Format: Journal Article
• Language: English; Turkish
• Published: Tekirdag Namık Kemal Üniversitesi 29.09.2020; Namik Kemal University
• Subjects: Adults; Cotton; Eggs; Helicoverpa armigera; Insecticides; Larvae; Lepidoptera; Mühendislik; Noctuidae; Pests; Population density; Predators; Ziraat; Tekirdağ; Türkiye; Manisa; Helicoverpa armigera; Pamuk; Funnel ve Delta tuzak; Chrysoperla carnea; Cotton; Funnel and delta traps
• ISSN: 1302-7050; 1302-7050
• DOI: 10.33462/jotaf.688450

Çalışma, Manisa ili pamuk alanlarında Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera; Noctuidae)’nın bazı biyolojik özelliklerini belirlemek amacıyla 2018-2019 yıllarında yürütülmüştür. Her iki yılda da Manisa ili Şehzadeler ilçesi ve köylerindeki pamuk alanlarını temsil edecek şeklide üreticilere ait 5 farklı deneme parseli belirlenmiştir. Pamuk, 2018 yılında 14-21 Nisan tarihlerinde ekilmiş Aphis gossypii, Empoasca spp, ve Tetranychus urticae’ye karşı bir kez ilaçlama yapılmıştır. Pamuk ekimi 2019 yılında ise 25-27 Nisan tarihlerinde 2 farklı (Carisma ve BA 440) tohum çeşidi kullanılarak yapılmıştır. Tüm parsellerde A. gossypii, Empoasca spp, ve Bemisia tabaci’e karşı 5 kez ve H. armigera’ya karşı ise 2 kez olmak üzere toplam 7 farklı tarihte insektisit uygulanmıştır. H. armigera ergin popülasyon gelişmesi delta ve funnel tuzaklarla takip edilmiştir. Haftada bir kez tuzaklara yakalanan erginler sayılmış, her parselde 3 farklı yerde 3 metre bitki sırasında H. armigera yumurta ve larvaları ile Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın yumurtaları kaydedilmiştir. İlk yılda Karaağaçlı’da 2, Selimşahlar’da 1, Yenimahmudiye’de 2, Mütevelli’de 10 ve Veziroğlu’nda 1 adet olmak üzere toplam 16 adet H. armigera ergini tuzaklara yakalanmıştır. Ergin popülasyon yoğunluğu düşük düzeyde kaldığı için bu veriler değerlendirilmemiştir. Çalışmanın devam ettiği 2019 yılında ise H. armigera’nın ergin uçuşu tüm parsellerde temmuz ayının ilk haftasından itibaren başlamış olup, ağustos ortasında ve eylül ayı sonunda olmak üzere 2 tepe noktası meydana gelmiştir. Ergin uçuşu hasat tarihine (19.10.2019) kadar devam etmiştir. Örnekleme süresince her iki tuzağa Karaağaçlı’da 101, Selimşahlar’da 83, Yenimahmudiye’de 55, Mütevelli’de 77 ve Veziroğlu’nda 118 adet olmak üzere tuzaklara toplam 434 H. armigera ergini yakalanmıştır. Parsel başına en fazla H. armigera ergin BA 440 pamuk tohumu kullanılarak ekilen Karaağaçlı ve Veziroğlu parsellerinde elde edilmiştir. Diğer taraftan tüm parsellerde funnel tuzaklara yakalanan H. armigera ergin sayıları delta tuzaklara göre yüksek çıkmıştır. Örnekleme parsellerinde gerek emici böceklere karşı ve gerekse H. armigera (2 kez) karşı insektisit kullanılmasına rağmen, her parselde 3 m bitki sırasında, diğer genel predatör türlere göre, yüksek sayıda C. carnea yumurtası sayılmıştır. Parsellerde kaydedilen H. armigera’nın yumurta ve larva popülasyon gelişmesiyle C. carnea yumurta sayısı arasında bir paralellik olduğu görülmüştür.