Kampüs yerleşimlerindeki odunsu peyzaj bitkilerinin sağladıkları ekosistem hizmetleri: AÇÜ Seyitler Yerleşkesi Örneği

• Published in: Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Vol. 24; no. 2; pp. 129 - 139
• Main Authors: SARI, Derya, KARAŞAH, Banu
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 15.10.2023
• ISSN: 2146-1880
• DOI: 10.17474/artvinofd.1314666

Günümüzde hızlı kentleşme ve iklim değişikliği sonucunda doğal ekosistemler olumsuz şekilde etkilenmektedir. Özellikle kentsel alanlarda artan yapılaşma yeşil alanların sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Bu bağlamda yeşil altyapı sistemleri ve ekosistem hizmetleri tasarım ve planlama ölçeğinde doğal alanlar ve kentler arasındaki sürdürülebilir ilişkiyi kurmaya yardımcı olmaktadır. Literatürde kaynak sağlayan, destekleyen, düzenleyen ve kültürel ekosistem hizmetleri olmak üzere 4 ana kategoride sınıflandırılan ekosistem hizmetleri geniş bir yelpazede insanlara doğrudan veya dolaylı olarak fayda sağlamaktadır. Ancak kentsel yeşil alanlarda kullanılan bitkilerin sağladığı ekosistem hizmetleri üzerinde çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmada kentsel yeşil alanların önemli bir bileşeni olan kampüslerin (yerleşkeler) sahip olduğu bitki materyalinin sağladığı ekosistem hizmetleri araştırılmıştır. Bu kapsamda Artvin Çoruh Üniversitesi (AÇÜ) Seyitler yerleşkesinde kullanılan doğal ve egzotik toplam 147 odunsu peyzaj bitki taksonu ele alınmıştır. Bitki taksonlarının sağladıkları ekosistem hizmetleri kaynak sağlayan, düzenleyici, destekleyici ve kültürel hizmetler başlıkları altında yer alan toplam 17 parametreye göre değerlendirilmiştir. Çalışma sonuçları yerleşkede kullanılan odunsu peyzaj bitkilerinin başta düzenleyici (hava kalitesi düzenleme, erozyon kontrolü, polenleme) ve destekleyici (besin ve su döngüsü, fotosentez) ekosistem hizmetleri olmak üzere aynı zamanda estetik değerler, rekreasyon ve eğitim değeri gibi kültürel ekosistem hizmetleri de sağladığını ortaya koymuştur. Odunsu peyzaj bitkileri sağladıkları birçok değerli ekosistem hizmetleri ile yerleşkeler ve kentsel alanlardaki yeşil altyapıları desteklemede ve bitkilendirme tasarımı stratejilerinde önemli roller üstlenmektedir. Nowadays, natural ecosystems are adversely affected by rapid urbanization and climate change. Increasing construction threatens the sustainability of green spaces, especially in urban areas. In this context, green infrastructure systems and ecosystem services help to establish a sustainable relationship between natural areas and cities at the design and planning scale. Ecosystem services are classified in 4 main categories as providing, supporting, regulating and cultural ecosystem services in the literature, provide direct or indirect benefits to people in a wide range. However, studies on ecosystem services provided by plants used in urban green areas are limited. This study investigated the ecosystem services provided by the plant material of campuses, which are an important component of urban green spaces. In this context, a total of 147 native and exotic woody landscape plant taxa used in Artvin Çoruh University (AÇU) Seyitler Campus were discussed. The ecosystem services provided by the plant taxa were evaluated according to a total of 17 parameters under the headings of providing, regulating, supporting and cultural services. Results showed that the woody landscape plants used in the campus provide primarily regulating (air quality regulation, erosion control, pollination) and supporting (nutrient and water cycling, photosynthesis) ecosystem services, but also cultural ecosystem services such as aesthetic values, recreation, and educational value. Woody landscape plants play an important role in supporting green infrastructures and planting design strategies in campuses and urban areas with providing the many valuable ecosystem services.