Türkistan’dan Anadolu’ya Yazı Yazma Geleneği

Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalm...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Published inOğuz Türkçesi Araştırmaları Vol. 3; no. 1; pp. 49 - 59
Main Author KOCABAŞ, Beytullah
Format Journal Article
LanguageEnglish
Turkish
Published Eren Çabuk 31.10.2021
Subjects
Edebiyat
Türk Dili
Türkiye
Malatya
Medeniyet Coğrafyası
Kültür
Writing Tradition
Turkish Alphabets
Geography Of Civilization
Yazı Yazma Geleneği
Oğuzlar
Oghuz
Türk Alfabeleri
Culture
Online AccessGet full text

Cover

Abstract Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalmıştır. Türk dilinin yazılı olarak elimizdeki ilk örnekleri VIII. Yüzyılda taşlara kazınmış olan Orhun Yazıtlarıdır. Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçildikten sonra ise yazı yazma geleneğinin oluştuğu; özellikle dini, ticarî, siyasî vb. gibi sebeplerle kâğıtlara yazılmış örneklerini görmekteyiz. Daha sonra Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Osmanlı coğrafyasında yazı yazma geleneği farklı kültür coğrafyalarının etkisiyle gelişmiştir. Bildirimizde; Türklerin ilk yurdu olarak sayılan Türkistan coğrafyasında kullanmış oldukları yazı yazma geleneği nasıl şekillenmiş olabilir? Acaba Türkler arasında yazı yazma geleneği nasıl başlamıştı? Yazı yazmak için hangi alfabeleri hangi coğrafyalarda kullanmışlardır? Bu alfabeleri kullanış sebepleri olarak siyasi ve dinî hareketleri görebilir miyiz? Anadolu’ya göç etmiş olan Oğuzlar acaba yazı yazmayı biliyorlar mıydı? gibi soruların cevaplarını arayacağız.
AbstractList Ana dili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalmıştır. Türk dilinin yazılı olarak elimizdeki ilk örnekleri VIII. yüzyılda taşlara kazınmış olan Orhun Yazıtlarıdır. Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçildikten sonra ise yazı yazma geleneğinin oluştuğu; özellikle dinî, ticari, siyasi vb. gibi sebeplerle kâğıtlara yazılmış örneklerini görmekteyiz. Daha sonra Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Osmanlı coğrafyasında yazı yazma geleneği farklı kültür coğrafyalarının etkisiyle gelişmiştir. Çalışmada, Türklerin ilk yurdu sayılan Türkistan coğrafyasında kullanmış oldukları yazı yazma geleneği nasıl şekillenmiş olabilir? Acaba Türkler arasında yazı yazma geleneği nasıl başlamıştı? Yazı yazmak için hangi alfabeleri hangi coğrafyalarda kullanmışlardır? Bu alfabeleri kullanış sebepleri olarak siyasi ve dinî hareketleri görebilir miyiz? Anadolu’ya göç etmiş olan Oğuzlar acaba yazı yazmayı biliyorlar mıydı? gibi soruların cevaplarını arayacağız.
Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalmıştır. Türk dilinin yazılı olarak elimizdeki ilk örnekleri VIII. Yüzyılda taşlara kazınmış olan Orhun Yazıtlarıdır. Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçildikten sonra ise yazı yazma geleneğinin oluştuğu; özellikle dini, ticarî, siyasî vb. gibi sebeplerle kâğıtlara yazılmış örneklerini görmekteyiz. Daha sonra Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Osmanlı coğrafyasında yazı yazma geleneği farklı kültür coğrafyalarının etkisiyle gelişmiştir. Bildirimizde; Türklerin ilk yurdu olarak sayılan Türkistan coğrafyasında kullanmış oldukları yazı yazma geleneği nasıl şekillenmiş olabilir? Acaba Türkler arasında yazı yazma geleneği nasıl başlamıştı? Yazı yazmak için hangi alfabeleri hangi coğrafyalarda kullanmışlardır? Bu alfabeleri kullanış sebepleri olarak siyasi ve dinî hareketleri görebilir miyiz? Anadolu’ya göç etmiş olan Oğuzlar acaba yazı yazmayı biliyorlar mıydı? gibi soruların cevaplarını arayacağız.
Abstract_FL While native language reading, listening and speaking can be done with and without a special time, writing is a skill that requires some special talent; Writing is for a special time and for living. Since the Turks did not have a settled life, the tradition of writing remained weak in the early periods. The first written examples of the Turkish language are in VIII. These are the Orkhon Inscriptions engraved on the stones in the century. After the settled life in the Uighurs period, the tradition of writing was formed; especially religious, commercial, political etc. We see examples written on paper for reasons such as. Later, the tradition of writing in Karahanli, Khwarezm, Kipchak, Chagatai and Ottoman geography developed under the influence of different cultural geographies. In the study, how could the tradition of writing that Turks used in the geography of Turkestan, which is considered to be their first homeland, shaped? How did the tradition of writing begin among the Turks? In which geographies did they use which alphabets to write? Can we see political and religious movements as the reasons for using these alphabets? Did the Oghuzs who migrated to Anatolia know how to write? We will look for answers to questions such as.
Author KOCABAŞ, Beytullah
Author_xml – sequence: 1
  givenname: Beytullah
  orcidid: 0000-0002-0692-5157
  surname: KOCABAŞ
  fullname: KOCABAŞ, Beytullah
BookMark eNpNkD1Ow0AQRlcoSISQmtYljZP933VphRAiWaIJBdVq7R0jg7NG67hIKq5BxRno6chJOAmGpKD55hvpaUZ652jgGw8IXRI8EVQTNW0eu93GukmitVT4BA2plCoWVODBv36Gxm1b5ZhzJXhC5BCx1ddneK7ajfXfr2_O-ij11jV1129bGz3Y3f7jN9c2WkANHvbv1QU6LW3dwvg4R-j-Zr6a3cbZ3WI5S7O4IITjmOicCVnk3GmcyNIVVIAlkJQlh0KAVjoXAFhYJniONcUlcEVpgplzRDnBRujqcLdyYOvG15UH89R0wfdfzfJ6nmaGSKqZ7NHpAS1C07YBSvMSqrUNW0Ow-TNkjobMwRD7AZJoX7E
Cites_doi 10.12992/TURUK555
ContentType Journal Article
DBID AAYXX
CITATION
IEBAR
DOI 10.52817/oguztad.988670
DatabaseName CrossRef
Idealonline online kütüphane - Journals
DatabaseTitle CrossRef
DatabaseTitleList
CrossRef
DeliveryMethod fulltext_linktorsrc
DocumentTitleAlternate The traditıon of writing from Turkistan to Anatolia
EISSN 2667-5250
Editor Gökçe,Hüseyin
Editor_xml – sequence: 1
  fullname: Gökçe,Hüseyin
EndPage 59
ExternalDocumentID IDEAL_162836
10_52817_oguztad_988670
GeographicLocations Türkiye
Malatya
GeographicLocations_xml – name: Malatya
– name: Türkiye
GroupedDBID AAYXX
CITATION
M~E
IEBAR
ID FETCH-LOGICAL-c1140-18b356cb4d8096fdc25ea1e9ff4ec5e878b5ee05a354b0820fe4722903dd17d53
ISSN 2667-5250
IngestDate Fri Aug 16 14:39:11 EDT 2024
Fri Aug 23 02:50:28 EDT 2024
IsDoiOpenAccess false
IsOpenAccess true
IsPeerReviewed false
IsScholarly false
Issue 1
Keywords Medeniyet Coğrafyası
Kültür
Writing Tradition
Turkish Alphabets
Geography Of Civilization
Yazı Yazma Geleneği
Oğuzlar
Oghuz
Türk Alfabeleri
Culture
Language English
Turkish
LinkModel OpenURL
MergedId FETCHMERGED-LOGICAL-c1140-18b356cb4d8096fdc25ea1e9ff4ec5e878b5ee05a354b0820fe4722903dd17d53
ORCID 0000-0002-0692-5157
OpenAccessLink https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1948108
PageCount 11
ParticipantIDs idealonline_journals_IDEAL_162836
crossref_primary_10_52817_oguztad_988670
PublicationCentury 2000
PublicationDate 2021-10-31
PublicationDateYYYYMMDD 2021-10-31
PublicationDate_xml – month: 10
  year: 2021
  text: 2021-10-31
  day: 31
PublicationDecade 2020
PublicationTitle Oğuz Türkçesi Araştırmaları
PublicationYear 2021
Publisher Eren Çabuk
Publisher_xml – name: Eren Çabuk
References ref13
ref12
ref15
ref14
ref20
ref11
ref10
ref2
ref1
ref17
ref16
ref19
ref18
ref8
ref7
ref9
ref4
ref3
ref6
ref5
References_xml – ident: ref13
– ident: ref4
– ident: ref2
– ident: ref3
– ident: ref5
– ident: ref6
– ident: ref7
– ident: ref20
– ident: ref9
– ident: ref8
– ident: ref19
– ident: ref18
– ident: ref1
  doi: 10.12992/TURUK555
– ident: ref16
– ident: ref10
– ident: ref11
– ident: ref17
– ident: ref12
– ident: ref15
– ident: ref14
SSID ssib044754916
Score 1.8114463
Snippet Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir;...
Ana dili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir;...
SourceID idealonline
crossref
SourceType Aggregation Database
StartPage 49
SubjectTerms Edebiyat
Türk Dili
Title Türkistan’dan Anadolu’ya Yazı Yazma Geleneği
URI http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/paperDetail.xhtml?uId=162836
Volume 3
hasFullText 1
inHoldings 1
isFullTextHit
isPrint
link http://utb.summon.serialssolutions.com/2.0.0/link/0/eLvHCXMwnV1NT9swGLYGu8ABMW1ofE2ZNKRJVaBJ7MQ5tqWITXxcWqm3yI4dVE0rqCSH9oD4G5z4Ddy5wS_ZL-H1R9O0cOi4RO7byG792O_7-OsxQj8Yy0IG4LqSeYGLqSQuB2bvQmzMfJ9Jn-sTcqdn4XEX_-6R3lRQQZ8uyfl-On7zXMl7UAUb4KpOyf4HsmWmYIA04AtPQBiei2GslrmbraEmgYPJvoVYQJ9tDJRWU1HaRqw2YmNFHZueSv1ltQsVcaQyxUf9Kkk9N7ZiXCsL0Ovpkbzu1xpDttci8HVuMgPHDoNjky69NwRIbl8DDJtylMNI18482ykG36v4Zj3vpY6Uq3JoxHjxZ-qhILhHrloXrbrT4FWrMa7RKJPaIGtUwOfdN_GpFn26vCjGORP7MaWhuVZkVih7LoCV2wp_HbYbJ4kXAmUKl9BHH3yP2uV3etOeuBglb4hjfSFu-eON4JMu-2C25BmustoXQN2NfkmFgnTW0ZodOzgN0xA-oQ_58DMKOk-PtgH8u70D6B0LPXwaMQegfn5wNOCOAfz5vv8FdY_andaxa2_CcFPP04vvPCBhyrGgMOTMROoT6FsyzjIsUyJpRDmRsk5YQDBXpC6TSgQ0rgdCeJEgwQZaHlwO5FfkACOUAjog5BVhwuo8wIRKn2SYiozFdBP9nPzn5MoIniQwUNTVk9jqSUz1bKLvlTpJbMe4TqowbC3wzjZamba6HbScDwu5C1Qv5980eC-o1lB4
link.rule.ids 315,783,787,27938,27939
linkProvider ISSN International Centre
openUrl ctx_ver=Z39.88-2004&ctx_enc=info%3Aofi%2Fenc%3AUTF-8&rfr_id=info%3Asid%2Fsummon.serialssolutions.com&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=T%C3%BCrkistan%E2%80%99dan+Anadolu%E2%80%99ya+yaz%C4%B1+yazma+gelene%C4%9Fi&rft.jtitle=O%C4%9Fuz+T%C3%BCrk%C3%A7esi+Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1&rft.au=Kocaba%C5%9F%2CBeytullah&rft.date=2021-10-31&rft.pub=Eren+%C3%87abuk&rft.issn=2667-5250&rft.volume=3&rft.issue=1&rft.spage=49&rft.epage=59&rft_id=info:doi/10.52817%2Foguztad.988670&rft.externalDBID=n%2Fa&rft.externalDocID=IDEAL_162836
thumbnail_l http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/lc.gif&issn=2667-5250&client=summon
thumbnail_m http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/mc.gif&issn=2667-5250&client=summon
thumbnail_s http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/sc.gif&issn=2667-5250&client=summon