Türkistan’dan Anadolu’ya Yazı Yazma Geleneği
Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalm...
Saved in:
Published in | Oğuz Türkçesi Araştırmaları Vol. 3; no. 1; pp. 49 - 59 |
---|---|
Main Author | |
Format | Journal Article |
Language | English Turkish |
Published |
Eren Çabuk
31.10.2021
|
Subjects | |
Online Access | Get full text |
Cover
Loading…
Abstract | Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalmıştır. Türk dilinin yazılı olarak elimizdeki ilk örnekleri VIII. Yüzyılda taşlara kazınmış olan Orhun Yazıtlarıdır. Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçildikten sonra ise yazı yazma geleneğinin oluştuğu; özellikle dini, ticarî, siyasî vb. gibi sebeplerle kâğıtlara yazılmış örneklerini görmekteyiz. Daha sonra Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Osmanlı coğrafyasında yazı yazma geleneği farklı kültür coğrafyalarının etkisiyle gelişmiştir. Bildirimizde; Türklerin ilk yurdu olarak sayılan Türkistan coğrafyasında kullanmış oldukları yazı yazma geleneği nasıl şekillenmiş olabilir? Acaba Türkler arasında yazı yazma geleneği nasıl başlamıştı? Yazı yazmak için hangi alfabeleri hangi coğrafyalarda kullanmışlardır? Bu alfabeleri kullanış sebepleri olarak siyasi ve dinî hareketleri görebilir miyiz? Anadolu’ya göç etmiş olan Oğuzlar acaba yazı yazmayı biliyorlar mıydı? gibi soruların cevaplarını arayacağız. |
---|---|
AbstractList | Ana dili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalmıştır. Türk dilinin yazılı olarak elimizdeki ilk örnekleri VIII. yüzyılda taşlara kazınmış olan Orhun Yazıtlarıdır. Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçildikten sonra ise yazı yazma geleneğinin oluştuğu; özellikle dinî, ticari, siyasi vb. gibi sebeplerle kâğıtlara yazılmış örneklerini görmekteyiz. Daha sonra Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Osmanlı coğrafyasında yazı yazma geleneği farklı kültür coğrafyalarının etkisiyle gelişmiştir. Çalışmada, Türklerin ilk yurdu sayılan Türkistan coğrafyasında kullanmış oldukları yazı yazma geleneği nasıl şekillenmiş olabilir? Acaba Türkler arasında yazı yazma geleneği nasıl başlamıştı? Yazı yazmak için hangi alfabeleri hangi coğrafyalarda kullanmışlardır? Bu alfabeleri kullanış sebepleri olarak siyasi ve dinî hareketleri görebilir miyiz? Anadolu’ya göç etmiş olan Oğuzlar acaba yazı yazmayı biliyorlar mıydı? gibi soruların cevaplarını arayacağız. Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir; çünkü yazı yazmak özel bir zaman ve mekân ister. Türkler yerleşik bir hayata sahip olmadıkları için ilk dönemlerde yazı yazma geleneği zayıf kalmıştır. Türk dilinin yazılı olarak elimizdeki ilk örnekleri VIII. Yüzyılda taşlara kazınmış olan Orhun Yazıtlarıdır. Uygurlar döneminde yerleşik hayata geçildikten sonra ise yazı yazma geleneğinin oluştuğu; özellikle dini, ticarî, siyasî vb. gibi sebeplerle kâğıtlara yazılmış örneklerini görmekteyiz. Daha sonra Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Osmanlı coğrafyasında yazı yazma geleneği farklı kültür coğrafyalarının etkisiyle gelişmiştir. Bildirimizde; Türklerin ilk yurdu olarak sayılan Türkistan coğrafyasında kullanmış oldukları yazı yazma geleneği nasıl şekillenmiş olabilir? Acaba Türkler arasında yazı yazma geleneği nasıl başlamıştı? Yazı yazmak için hangi alfabeleri hangi coğrafyalarda kullanmışlardır? Bu alfabeleri kullanış sebepleri olarak siyasi ve dinî hareketleri görebilir miyiz? Anadolu’ya göç etmiş olan Oğuzlar acaba yazı yazmayı biliyorlar mıydı? gibi soruların cevaplarını arayacağız. |
Abstract_FL | While native language reading, listening and speaking can be done with and without a special time, writing is a skill that requires some special talent; Writing is for a special time and for living. Since the Turks did not have a settled life, the tradition of writing remained weak in the early periods. The first written examples of the Turkish language are in VIII. These are the Orkhon Inscriptions engraved on the stones in the century. After the settled life in the Uighurs period, the tradition of writing was formed; especially religious, commercial, political etc. We see examples written on paper for reasons such as. Later, the tradition of writing in Karahanli, Khwarezm, Kipchak, Chagatai and Ottoman geography developed under the influence of different cultural geographies. In the study, how could the tradition of writing that Turks used in the geography of Turkestan, which is considered to be their first homeland, shaped? How did the tradition of writing begin among the Turks? In which geographies did they use which alphabets to write? Can we see political and religious movements as the reasons for using these alphabets? Did the Oghuzs who migrated to Anatolia know how to write? We will look for answers to questions such as. |
Author | KOCABAŞ, Beytullah |
Author_xml | – sequence: 1 givenname: Beytullah orcidid: 0000-0002-0692-5157 surname: KOCABAŞ fullname: KOCABAŞ, Beytullah |
BookMark | eNpNkD1Ow0AQRlcoSISQmtYljZP933VphRAiWaIJBdVq7R0jg7NG67hIKq5BxRno6chJOAmGpKD55hvpaUZ652jgGw8IXRI8EVQTNW0eu93GukmitVT4BA2plCoWVODBv36Gxm1b5ZhzJXhC5BCx1ddneK7ajfXfr2_O-ij11jV1129bGz3Y3f7jN9c2WkANHvbv1QU6LW3dwvg4R-j-Zr6a3cbZ3WI5S7O4IITjmOicCVnk3GmcyNIVVIAlkJQlh0KAVjoXAFhYJniONcUlcEVpgplzRDnBRujqcLdyYOvG15UH89R0wfdfzfJ6nmaGSKqZ7NHpAS1C07YBSvMSqrUNW0Ow-TNkjobMwRD7AZJoX7E |
Cites_doi | 10.12992/TURUK555 |
ContentType | Journal Article |
DBID | AAYXX CITATION IEBAR |
DOI | 10.52817/oguztad.988670 |
DatabaseName | CrossRef Idealonline online kütüphane - Journals |
DatabaseTitle | CrossRef |
DatabaseTitleList | CrossRef |
DeliveryMethod | fulltext_linktorsrc |
DocumentTitleAlternate | The traditıon of writing from Turkistan to Anatolia |
EISSN | 2667-5250 |
Editor | Gökçe,Hüseyin |
Editor_xml | – sequence: 1 fullname: Gökçe,Hüseyin |
EndPage | 59 |
ExternalDocumentID | IDEAL_162836 10_52817_oguztad_988670 |
GeographicLocations | Türkiye Malatya |
GeographicLocations_xml | – name: Malatya – name: Türkiye |
GroupedDBID | AAYXX CITATION M~E IEBAR |
ID | FETCH-LOGICAL-c1140-18b356cb4d8096fdc25ea1e9ff4ec5e878b5ee05a354b0820fe4722903dd17d53 |
ISSN | 2667-5250 |
IngestDate | Fri Aug 16 14:39:11 EDT 2024 Fri Aug 23 02:50:28 EDT 2024 |
IsDoiOpenAccess | false |
IsOpenAccess | true |
IsPeerReviewed | false |
IsScholarly | false |
Issue | 1 |
Keywords | Medeniyet Coğrafyası Kültür Writing Tradition Turkish Alphabets Geography Of Civilization Yazı Yazma Geleneği Oğuzlar Oghuz Türk Alfabeleri Culture |
Language | English Turkish |
LinkModel | OpenURL |
MergedId | FETCHMERGED-LOGICAL-c1140-18b356cb4d8096fdc25ea1e9ff4ec5e878b5ee05a354b0820fe4722903dd17d53 |
ORCID | 0000-0002-0692-5157 |
OpenAccessLink | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1948108 |
PageCount | 11 |
ParticipantIDs | idealonline_journals_IDEAL_162836 crossref_primary_10_52817_oguztad_988670 |
PublicationCentury | 2000 |
PublicationDate | 2021-10-31 |
PublicationDateYYYYMMDD | 2021-10-31 |
PublicationDate_xml | – month: 10 year: 2021 text: 2021-10-31 day: 31 |
PublicationDecade | 2020 |
PublicationTitle | Oğuz Türkçesi Araştırmaları |
PublicationYear | 2021 |
Publisher | Eren Çabuk |
Publisher_xml | – name: Eren Çabuk |
References | ref13 ref12 ref15 ref14 ref20 ref11 ref10 ref2 ref1 ref17 ref16 ref19 ref18 ref8 ref7 ref9 ref4 ref3 ref6 ref5 |
References_xml | – ident: ref13 – ident: ref4 – ident: ref2 – ident: ref3 – ident: ref5 – ident: ref6 – ident: ref7 – ident: ref20 – ident: ref9 – ident: ref8 – ident: ref19 – ident: ref18 – ident: ref1 doi: 10.12992/TURUK555 – ident: ref16 – ident: ref10 – ident: ref11 – ident: ref17 – ident: ref12 – ident: ref15 – ident: ref14 |
SSID | ssib044754916 |
Score | 1.8114463 |
Snippet | Anadili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir;... Ana dili oluşturan okuma, dinleme ve konuşma özel bir zaman ve mekân olmadan da yapılabildiği hâlde yazı yazmak kavramı özel yetenek isteyen bir beceridir;... |
SourceID | idealonline crossref |
SourceType | Aggregation Database |
StartPage | 49 |
SubjectTerms | Edebiyat Türk Dili |
Title | Türkistan’dan Anadolu’ya Yazı Yazma Geleneği |
URI | http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/paperDetail.xhtml?uId=162836 |
Volume | 3 |
hasFullText | 1 |
inHoldings | 1 |
isFullTextHit | |
isPrint | |
link | http://utb.summon.serialssolutions.com/2.0.0/link/0/eLvHCXMwnV1NT9swGLYGu8ABMW1ofE2ZNKRJVaBJ7MQ5tqWITXxcWqm3yI4dVE0rqCSH9oD4G5z4Ddy5wS_ZL-H1R9O0cOi4RO7byG792O_7-OsxQj8Yy0IG4LqSeYGLqSQuB2bvQmzMfJ9Jn-sTcqdn4XEX_-6R3lRQQZ8uyfl-On7zXMl7UAUb4KpOyf4HsmWmYIA04AtPQBiei2GslrmbraEmgYPJvoVYQJ9tDJRWU1HaRqw2YmNFHZueSv1ltQsVcaQyxUf9Kkk9N7ZiXCsL0Ovpkbzu1xpDttci8HVuMgPHDoNjky69NwRIbl8DDJtylMNI18482ykG36v4Zj3vpY6Uq3JoxHjxZ-qhILhHrloXrbrT4FWrMa7RKJPaIGtUwOfdN_GpFn26vCjGORP7MaWhuVZkVih7LoCV2wp_HbYbJ4kXAmUKl9BHH3yP2uV3etOeuBglb4hjfSFu-eON4JMu-2C25BmustoXQN2NfkmFgnTW0ZodOzgN0xA-oQ_58DMKOk-PtgH8u70D6B0LPXwaMQegfn5wNOCOAfz5vv8FdY_andaxa2_CcFPP04vvPCBhyrGgMOTMROoT6FsyzjIsUyJpRDmRsk5YQDBXpC6TSgQ0rgdCeJEgwQZaHlwO5FfkACOUAjog5BVhwuo8wIRKn2SYiozFdBP9nPzn5MoIniQwUNTVk9jqSUz1bKLvlTpJbMe4TqowbC3wzjZamba6HbScDwu5C1Qv5980eC-o1lB4 |
link.rule.ids | 315,783,787,27938,27939 |
linkProvider | ISSN International Centre |
openUrl | ctx_ver=Z39.88-2004&ctx_enc=info%3Aofi%2Fenc%3AUTF-8&rfr_id=info%3Asid%2Fsummon.serialssolutions.com&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=T%C3%BCrkistan%E2%80%99dan+Anadolu%E2%80%99ya+yaz%C4%B1+yazma+gelene%C4%9Fi&rft.jtitle=O%C4%9Fuz+T%C3%BCrk%C3%A7esi+Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1&rft.au=Kocaba%C5%9F%2CBeytullah&rft.date=2021-10-31&rft.pub=Eren+%C3%87abuk&rft.issn=2667-5250&rft.volume=3&rft.issue=1&rft.spage=49&rft.epage=59&rft_id=info:doi/10.52817%2Foguztad.988670&rft.externalDBID=n%2Fa&rft.externalDocID=IDEAL_162836 |
thumbnail_l | http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/lc.gif&issn=2667-5250&client=summon |
thumbnail_m | http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/mc.gif&issn=2667-5250&client=summon |
thumbnail_s | http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/sc.gif&issn=2667-5250&client=summon |