XVII. Yüzyıl Bursa’sında Halka Yemek Dağıtımı Hizmetleri [Vakfiye ve Vasiyetnameler Işığında]

• Published in: Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi no. 16; pp. 145 - 172
• Main Author: BAŞOL, Samettin
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 30.03.2023
• ISSN: 2458-9519; 2458-9519
• DOI: 10.21021/osmed.1208802

Türklerde yemek dağıtımı ve ikramı geleneği köklü bir geçmişe sahiptir. Bu uygulamanın bir ayağı Orta Asya Türk toplumlarındaki töreye diğer ayağı İslam an’anesine kadar uzanır. Meseleye Osmanlı Devleti zamanından bakılacak olursa hükümdarlar ve devlet adamları kurdukları vakıflarla ve imarethanelerle her fırsatta halka yemek dağıtma, yedirmeyi önemli bir iş saydılar. Osmanlı toplumunda birçok kişi de vakıflar veya vasiyetler yoluyla yemek dağıtma ve halkı doyurma geleneğini sürdürdüler. Makalenin amacı on yedinci yüzyıl Bursa’sında toplumun hayır amaçlı yemek hazırlama ve dağıtımı geleneğini belgeler üzerinden ortaya koymak ve değerlendirmektir. Burada ele alınan esas konu imarethanelerden halka sunulan kurumsal yemek servisi işi değil, bireysel olarak yemek dağıtımı hizmetidir. Bursa’da o dönemde toplumun hangi tabakasından kişiler yedirip içirme amaçlı vakıf kurmuşlardır? Dağıtılan yemeklerden toplumun hangi kesimleri yararlanabilmiştir? Belgelerde, ikram edilen yiyecek içecek türlerine örnekler var mıdır? Hazırlatılan yemeklerin nerede ve ne zaman yeneceğine dair bilgiler mevcut mudur? Çalışmada bu türden sorulara cevaplar aranmıştır. Konu Bursa şehir merkezine ait vakfiye ve vasiyetname türü belgeler üzerinden araştırılmıştır. Söz konusu belgeler doküman analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. The tradition of food distribution and catering in the Turks has a long history. One leg of this practice extends to the customs in Central Asian Turkish communities and the other to the Islamic moment. Given the time of the Ottoman State, the rulers and statesmen have considered it an important job to distribute food to the public at every opportunity with the foundations and public kitchens they have established. Many people in the Ottoman society continued the tradition of distributing food and feeding people through the waqfs or testaments. The purpose of the article is to present and evaluate the society's tradition of food preparation and meal distribution for charity, through documents in the seventeenth century Bursa. The main topic covered here is not the business of corporate food service offered to the public from the imarets/soup kitchens, but the food distribution service as an individual. In Bursa, at that time, people from which segments of the society established a foundation to help them eat and drink? Which segments of the society could benefit from the meals distributed? In the documents, are there any examples of the types of food and beverages offered. Is there any information about where and when the prepared meals will be eaten? In the study, answers to such questions are sought. The subject has been researched through the waqfiyya and testaments type documents belonging to the center of Bursa city. These documents have been evaluated by the document analysis method.