İkinci El Otomotiv Sektöründe Kullanılan Şasi Dinamometrelerinin Ölçüm Doğruluklarının Araştırılması

• Published in: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Vol. 11; no. 3; pp. 673 - 684
• Main Authors: YAVUZ, İbrahim, ARSLAN, Turan Alp, BAYRAKÇEKEN, Hüseyin, MUTLU, İbrahim, AYSAL, Faruk Emre
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: Gazi University 27.09.2023
• Subjects: taşıt testi; ölçüm doğruluğu; şasi dinamometresi
• ISSN: 2147-9526; 2147-9526
• DOI: 10.29109/gujsc.1292602

Şasi dinamometreleri motor, güç aktarma organları ve şasi bileşenlerinin test edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Taşıt tipi, boyutları ve ağırlığı gibi temel faktörlerin yanı sıra test cihazı yapısı, yazılımı ve ölçüm yöntemlerine göre sistem üzerinde farklı parametreler incelenebilmektedir. Test sistemi üzerinde kullanılan ekipman ve tasarım yapısına bağlı olarak ölçüm hassasiyeti değişmektedir. Günümüzde ikinci el araç kontrollerinde oto ekspertiz firmaları tarafından yaygın olarak gerçekleştirilen şasi dinamometre testlerinin doğruluğu ve güvenilirliği bir tartışma konusudur. Bu çalışmada, piyasada kullanılan şasi dinamometrelerinin ölçüm doğruluklarının araştırılması için üç farklı taşıt, iki farklı oto ekspertiz firmasında test edilmiştir. Testlerde common rail yakıt enjeksiyonuna sahip, turboşarjlı, Euro 5 emisyon normlarına uygun dizel motora ve manuel vites kutusuna sahip taşıtlar kullanılmıştır. Şasi dinamometrelerinde gerçekleştirilen tüm testlerde belirlenen standart adımlar izlenmiş olup testler basınç ve sıcaklık kaynaklı sapmaların önlenmesi için aynı lokasyondaki firmalarda gerçekleştirilmiştir. Test sonuçlarında taşıtlara ait maksimum güç ve maksimum güç devri, maksimum tork ve maksimum tork devri, ayrıca bu değerlerin fabrika verilerinden sapma miktarları elde edilmiştir. Firmalara ait test sonuçları kendi arasında ve fabrika verileri ile karşılaştırıldığında güç-tork eğrileri, maksimum güç-tork değerleri ve bu değerlerin ortaya çıktığı motor devirlerinde önemli ölçüde sapmalar oluştuğu tespit edilmiştir. Chassis dynamometers are used to test engine, powertrain and chassis components. In addition to basic factors such as vehicle type, dimensions and weight, different parameters can be examined on the system depending on the test device structure, software and measurement methods. Measurement accuracy varies depending on the equipment and design structure used on the test system. Today, the accuracy and reliability of chassis dynamometer tests, which are commonly performed by auto expertise companies in used vehicle controls, are a matter of debate. In this study, three different vehicles were tested in two different auto expertise companies to investigate the measurement accuracy of chassis dynamometers used in the market. Vehicles with common rail fuel injection, turbocharged, diesel engine conforming to Euro 5 emission norms and manual gearbox were used in the tests. Standard steps were followed in all tests performed on chassis dynamometers, and tests were carried out in companies located in the same location to prevent deviations due to pressure and temperature. In the test results, the maximum power and maximum power engine speed, maximum torque and maximum torque engine speed of the vehicles, as well as the deviations of these values from the factory data were obtained. When the test results of the companies are compared among themselves and with the factory data, it has been determined that there are serious deviations in the power-torque curves, maximum power-torque values and engine speeds where these values occur.