Retor o barbarzyńcach, barbarzyńcy o retoryce – przybysze z dalekich krajów w utworach Lukiana z Samosat

• Published in: Res Rhetorica Vol. 10; no. 3; pp. 5 - 28
• Main Author: Sowa, Joanna
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: Polskie Towarzystwo Retoryczne/ Polish Rhetoric Society 01.10.2023
• Subjects: barbarzyńcy; Lukian z Samosat; Scytowie; stereotypy; Syryjczycy
• ISSN: 2392-3113; 2392-3113
• DOI: 10.29107/rr2023.3.1

Lukian, jeden z najwybitniejszych greckich stylistów, satyryk i mówca, pochodził z Samosat nad Eufratem – był więc, według własnego określenia, „Syryjczykiem i barbarzyńcą”. Ta podwójna perspektywa – Greka z wykształcenia, „barbarzyńcy” z pochodzenia – pozwoliła mu w wielu utworach nie tylko wykorzystywać sięgający czasów wojen perskich motyw dychotomii Hellenów i barbarzyńców, ale także podważać zakorzenione stereotypy, bawiąc się nimi i kierując ostrze satyry w obu kierunkach. Celem artykułu jest ukazanie, na wybranych przykładach, sposobu, w jaki Lukian zarówno przełamuje, jak i wykorzystuje związane z pochodzeniem stereotypy, ukazując kontrast pomiędzy grecką paideią a kulturą pojawiąjących się w jego dialogach „barbarzyńców”, a także przedstawiając w zupełnie odmiennym świetle dwie kategorie „barbarzyńców”: Scytów i Syryjczyków.