Kumkapı halılarında desen ve teknik özellikler

• Published in: İdil : sanat ve dil dergisi Vol. 7; no. 46; pp. 695 - 700
• Main Author: Arslan,Sevim
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Sanat ve Dil Araştırmaları Enstitüsü 2018
• Subjects: Eğitim Bilimleri; Kültür & Sanat; Türk Dili; Konya; Türkiye; Art; Saray; Palace; Kumkapı; Carpet; Technic; Halı; Sanat; Teknik
• ISSN: 2146-9903
• DOI: 10.7816/idil-07-46-08

16. Yüzyıl Türk halı sanatında en parlak devir olarak kabul edilir. Saray halıları olarak literatüre geçen bu halılarda önemli zenginleşme, gelişme ve değişimin izlendiği tamamen yeni bir üslup başlamıştır. Sarayın sanatla ilişkili teşkilatı olan Ehl-i Hiref-i hassa teşkilatında nakkaşan-ı hassa ve cemaat-i kaliçebafan-ı hassa (saray için halı dokuyanlar cemaati-kaliçebaflar) kurulur. Tebriz, Kahire ve Anadolu’dan Sivas, Kayseri gibi bölgelerden ustalar getirtilir. Bu örgütlenme Osmanlı saray üslubunu oluşturur ve bu üslup kitap sanatları, tezhip, çini, ahşap, taş, kumaş ve halı desenlerinde paralellik göstermektedir. Bu dönem İstanbul’da Osmanlı Hanedanı için halı dokuyan atölyelerin kurulmaya başladığı dönem olmuştur. İstanbul’da 20. Yüzyıla kadar üretimin devam ettiği Kumkapı, Topkapı, Üsküdar ve İstinye’de halı atölyelerinin bulunduğu görülmektedir. Günümüzde Avrupa ve Amerika’da özel koleksiyonlarda karşımıza çıkan Kumkapı halıları, dönemin atölyeleri içinde Kumkapı bölgesinin çok önemli bir üretim alanı olduğunu göstermektedir. Son derece yüksek kalitede olan bu halılar geleneksel Türk halı sanatında karşılaşmadığımız teknik özelliklere sahiptir. İpek ilmelerin yanı sıra altın ve gümüş kılaptan ile ilmesiz dokuma tekniği kullanılmıştır. Bu araştırma Arkas Halı Koleksiyonunun bir parçası olan “Arkas Koleksiyonu’nda Kumkapı Halıları” sergisi kaynak alınarak yapılmıştır.